લીંબોળીને નીલમણીમાં ખતવવા જાય તે જેમ ન ચાલે તેમ પુણ્ય–પાપના ભાવ કડવી લીંબોળી જેવા
આકુળતામય છે, આત્માનું રૂપ નથી.
આત્મધ્યાનમાં લીન રહેતા હતા. એકવાર ધ્યાનમાં વર્ત્તમાન સદેહે બિરાજમાન શ્રી સીમંધર ભગવાન
તીર્થંકરદેવ જેઓ વિદેહજ્ઞેત્રમાં છે, તેમનું ધ્યાન કરતાં સમવસરણ ચિંતવતા હતા. વિરહ લાગ્યો, કે અરે, આ
કાળે સાક્ષાત્ પરમાત્માનો ભેટો નથી, પોતાને એવા પુણ્ય અને પવિત્રતાનો યોગ તેથી ત્યાં ધર્મસભામાં–
(સમવસરણમાં) શ્રી તીર્થંકર પ્રભુના શ્રીમુખથી–“
હતી તેથી ત્યાં જઈ આઠ દિવસ રહ્યા; ત્યાં સાક્ષાત્ તીર્થંકરની વાણી સાંભળી; શ્રુતકેવળીઓના પરિચય કરી
ભરતક્ષેત્રમાં આવ્યા અને તેમને ગુરુપરમ્પરાથી તથા તીર્થંકરથી સાક્ષાત્ મળેલા જ્ઞાન પ્રમાણે સમયસાર,
પ્રવચનસાર, પંચાસ્તિકાય. નિયમસાર, અષ્ટપાહુડ, આદિ પરમાગમ (શાસ્ત્ર) બનાવ્યા. તે બધામાં
સમયસાર–કર્તાકર્મ અધિકારમાં તો ગજબ રચના કરી છે. સત્સમાગમે અભ્યાસ શ્રવણ–મનન કરી સમજે તો
ન્યાલ થઈ જાય!
ચિદાનંદ સ્વભાવી આ આત્મા જ સાચી શાન્તિ–સુખ (–ધર્મ) નું કારણ છે. એવો નિર્મળ સ્વભાવ હું છું એવી
શ્રદ્ધા કરતાં જ મિથ્યાત્વરૂપી આસ્રવોથી મુક્ત થાય છે
રાગ આવ્યા વિના રહે નહિ, મુનિ થાય તોપણ અહિંસા, સત્ય, દત્ત, બ્રહ્મચર્ય, અપરિગ્રહ એ પાંચ મહાવ્રત
વગેરે ર૮ મૂળગુણના શુભભાવ આવે તે રાગ છે, ઉદયભાવ છે, અને તે ઉદયભાવને તત્ત્વાર્થ સૂત્રમાં બંધનું
કારણ કહેલ છે. અજ્ઞાની તેને ધર્મ અને ધર્મનું કારણ માને છે, તે અનાદિનો ભ્રમ છે. અવિકારી સ્વભાવનો
તિરસ્કાર છે.
ત્રીજો બોલ આવ્યો કે મહાવ્રત શુભરાગ છે, આસ્રવ છે, દુઃખનું કારણ છે, આત્મ શાન્તિનું કારણ નથી; તે
સાંભળતાં એક પંડિતજીને દુઃખ લાગતું હતું પણ તત્ત્વાર્થ સૂત્રમાં તેને આસ્રવ કહેલ છે; બંધનું કારણ તે ધર્મનું
(સુખનું) કારણ કેમ બને?
પાપ આકુળતા છે. ભગવાન આત્મા સદા પવિત્ર સુખદાતા અનાકુળ છે તેની હા પાડે (આદર કરે) તોપણ
મહાન અપૂર્વ જાતના પુણ્ય બંધાય છે.