: 12 : Atmadharma : ra13
panchAdhyAyImAn A ja viShayane bIjI rIte A shabdomAn kahel chhe.
पर्यायार्थिक नय इति यदि वा व्यवहार एव नामेति ।
एकार्थो यस्मादिह सर्वोऽप्युपचार मात्रः स्यात् ।। १–५२१।।
व्यवहरणं व्यवहारः स्यादिति शब्दार्थतो न परमार्थः ।
स यथा गुणगुणिनोरिह सदभेदे भेदक्रणं स्यात् ।। १–५२२।।
साधारण गुण इति यदि वाऽसाधारणः सतस्तस्य ।
भवति विवक्ष्यो हि यदा व्यवहारनयस्तदा श्रेयात् ।। १–५२३।।
artha : paryAyArthik e sangnA athavA vyavahAranay e sangnA ek ja arthanI vAchak chhe, kem ke emAn
samasta vyavahAr upachAr mAtra chhe. 1–para1. vidhipUrvak bhed karavo tene vyavahAr kahe chhe e eno nirUkti artha
chhe. e paramArtharUp nathI. jem ke guN ane guNImAn sattArUpe bhed na hovA chhatAn paN bhed karavo te vyavahAranay
chhe. 1–parar. je vakhate satnI sAthe sAdhAraN athavA asAdhAraN guNomAnthI koI ek guN vivakShit thAy chhe
te vakhate vyavahAranayane yogya mAnavAmAn Avyo chhe. 1–para3. nayachakramAn enun lakShaN A shabdomAn jaNAvyun chhe.
जो चिय जीवसहावो णिच्छयदो होइ सव्वजीवाणं ।
सो चिय भेदुवयारा जाण फुडं होइ ववहारो ।। २३६।।
artha :– nishchayanayathI sarva jIvono je svabhAv chhe te jyAre bhedavaDe upacharit karavAmAn Ave chhe tyAre
teno ja viShay kare chhe tene vyavahAranay jANo. 236
89. Aj satya nayachakramAn bIjA shabdomAn A rIte vyakta karyun chhe :–
जो सियभेदुवयारं धम्माणं कुणइ एगवत्थुुस्स ।
सो ववहारो भणियो विवरीयो णिच्छयो होदि ।। २६२।।
artha :– je ek vastumAn dharmonA kathanchit bhedono upachAr kare chhe tene vyavahAranay kahyo chhe ane
samayaprAbhRutamAn jene akhanD vastusvabhAvamAn na hovAthI abhUtArtha kahel chhe tene ja nayachakramAn
bhedopachAr shabdathI kahevAmAn Avel chhe. vyavahAranayano viShay abhUtArtha shA mATe chhe eno nirdesh karatAn
panchAdhyAyImAn kahyun chhe :–
इदमत्र निदानं किल गुणवद् द्रव्यं बदुक्तमिह सूत्रे ।
अस्ति गुणोऽस्ति द्रव्यं तद्योगात्तदिह लब्धमित्यर्थात् ।। १–६३४।।
तदसन्न गुणोऽस्ति यतो न द्रव्यं नोभयं न तद्योगः ।
केवलमद्वैतं सत्भवतु गुणो वा तदेव सद् द्रव्यम् ।। १–६३५।।
तस्मान्न्यायागत इति व्यवहारः स्यान्नयोऽप्यभूतार्थः ।
केवलमनुभवितारस्तस्य च मिथ्याद्रशो हतास्तेऽपि ।। १–६३६।।
artha : vyavahAranayane abhUtArtha kahevAnun kAraN e chhe ke sUtramAn dravyane je ‘guNavALun’ kahyun chhe enun tAtparya
e chhe ke guN pRuthak chhe. dravya pRuthak chhe ane enA sanyogathI dravya prApta thAy chhe. 1–634. parantu e asatya chhe. kem
ke na guN chhe, na dravya chhe, na banne chhe ane na to banneno sanyog chhe parantu sat to kevaL advait chhe. chAhe to ene
guN mAno athavA to dravya mAno. paN chhe te advaitarUp ja. 1–63p. tethI nyAyanA baLathI em siddha thayun ke
vyavahAranay hovA chhatAn abhUtArtha chhe. je kevaL eno anubhav kare chhe teo mithyAdraShTi ane pathabhraShTa chhe. 1–636.
90. A rIte guNo ane paryAyonA Ashraye athavA svadravya, svakShetra, svakAL ane svabhAvanA
Ashraye bhedano upachAr karI je vastune viShay kare chhe te vyavahAranay chhe e ukta kathananun tAtparya chhe. sadbhUt
vyavahAranay e enun ja nAm chhe. enA mukhya bhed be chhe:–anupacharit sadbhUt vyavahAranay ane upacharit
sadbhUt vyavahAranay. je padArthano je guN ke shuddha paryAy chhe te guN ke paryAyadvArA ja A nay te padArthane
viShay kare chhe tethI to ene sadbhUt vyavahAranay kahe chhe. jem ke e kahevun ke gnAn jIv chhe e sadbhUt
vyavahAranayanun udAharaN chhe. emAn eTalI visheShatA bIjI chhe ke jo emAn anyanA sambandhathI bIjun vishe