Atmadharma magazine - Ank 214
(Year 18 - Vir Nirvana Samvat 2487, A.D. 1961).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 6 of 21

background image
શ્રાવણ : ૨૪૮૭ : :
માગે છે તેને સંબોધીને આચાર્યદેવ કહે છે કે હે સત્પુરુષ! તું શુદ્ધભાવ વગર ચારગતિમાં ઘણા ઘણા ભીષણ
દુઃખ પામ્યો. માટે હે જીવ! હવે તો સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કરીને તું જિનભાવના ભાવ!
ભયંકર નરકગતિમાં, ર્ત્યિંચગતિમાં, કુદેવ અને કુમનુષ્યોમાં ભીષણ દુઃખો જીવે ભોગવ્યા–કેમ? કે
જિનભાવના વગર! માટે હે જીવ! હવે તો તું દુઃખથી છૂટવા જિનભાવના ભાવ! ચૈતન્યસન્મુખ થઈને નિશ્ચય
સમ્યગ્દર્શનાદિની આરાધના કર.
લક્ષ્મણ જેવા અર્ધચક્રી રાજા, દેવો જેના સહાયક અને મિત્રો, જેના વૈભવનો પાર નહીં,–તે અત્યારે
નરકમાં છે, સીતાજી પ્રતીન્દ્ર થયા છે તે નરકના ભીષણ દુઃખોથી લક્ષ્મણને ઉગારવા જાય છે, પણ એ દુઃખથી
દેવ પણ જેને ઉગારી ન શક્્યા, જેવા બહાર લઈ જવા માટે ઉપાડ્યા કે તેનું શરીર પારાની જેમ વેરવિખેર
થઈ ગયું; –એવા નરકના દુઃખ અનંતવાર જીવે ભોગવ્યા. તિર્યંચમાં ભૂંડ વગેરેને જીવતેજીવતાં આખા ને
આખા શેકી નાખે એવા એવા ભીષણ દુઃખો ભોગવ્યા; અજ્ઞાનથી જરાક પુણ્ય બાંધે ને હલકો દેવ થાય ત્યાં
દેવગતિમાં અપમાનાદિ ભયાનક દુઃખો ભોગવે છે. ધર્મનો અનાદર અને અધર્મનો આદર કરીને, કદાચ જરાક
પુણ્યથી દેવ થયો તો ત્યાં મોટા દેવોના હુકમથી હાથી–ઘોડાના રૂપ ધારણ કરવા પડે ને તેના ઉપર બીજા દેવો
સવારી કરે, એ જ રીતે મનુષ્યમાં પણ આત્મભાન વગર જીવ મહાદુઃખો પામ્યો. માટે હે જીવ! તું
જિનભાવના ભાવ! જિનભાવના એટલે શુદ્ધ આત્માની ભાવના. એ જિન ભાવનાની વાત હજી ઘણીવાર
(ગાથા ૬૮, ૭ર, ૮૮, ૧૩૦ વગેરેમાં) આવશે. આહા! જિનભાવના તેં સંસારના સર્વ દુઃખથી છૂટવાનો
ઉપાય છે; હે જીવ! તું જિનભાવના વગર ચાર ગતિના અનંત દુઃખ પામ્યો. માટે હવે તો જિનેશ્વરદેવના
માર્ગનું શરણ લઈને, ભગવાને કહેલા શુદ્ધાત્માની ભાવના ભાવ. શુદ્ધાત્માની વારંવાર ભાવના કરવી તેનું
નામ જિનભાવના છે, તેનાથી સંસારભ્રમણ છૂટીને મુક્તિ થાય છે.
અરે, હજી તો જેને સંસારની ચાર ગતિમાં દુઃખ પણ ન લાગતું હોય, સંસારમાં જ સુખ લાગતું હોય
એવા જીવો જિનભાવના ક્યાંથી ભાવે? બહારની અનુકૂળતા હોય ત્યાં જાણે કે સુખી થઈ ગયા. પણ ભાઈ!
જરાક અંદરના ભાવને તો તું જો! અંદર તો આકુળતાની મોટી આગ લાગી છે. જેમ જમીનની અંદર
(ઝરીયાની ખાણ વગેરેમાં) મોટી આગ લાગે તે બહારથી ન દેખાય, તેમ અંદરમાં આત્માના ભાન વગર
દુઃખની મોટી આગ લાગી છે, તે દુઃખને અજ્ઞાની દેખતો નથી, તો તેનાથી છૂટવાનો પ્રયત્ન ક્યાંથી કરે? અહીં
તો કહે છે કે હે સત્પુરુષ! હે શિવપુરીના પથિક! જિનભાવના વગર સંસારમાં એકાંતદુઃખ છે–એમ જાણીને
તેનાથી છૂટવા માટે તું જિનભાવના ભાવ.
હે જીવ! સાત નરકભૂમિમાં દારુણ–ભયાનક તીવ્ર દુઃખો તે ભોગવ્યા!–કેટલો કાળ? ૩૩ સાગરોપમ!
એટલે? દસ ક્રોડાક્રોડી પલ્યોપમનો એક સાગરોપમ થાય; અને એકેક પલ્યોપમમાં અસંખ્ય અબજો વર્ષ થાય.
અત્યારે આંકડાની ગણતરી પણ અઘરી પડે છતાં એટલા કાળના દુઃખો જીવે નરકમાં અનંતવાર ભોગવ્યા.
એક ક્ષણ પણ જ્યાં ચેન નથી તીવ્ર ભૂખ છતાં કરોડો અબજો વર્ષ સુધી અનાજનો કણ જ્યાં મળતો નથી,
દરિયાના પાણી પી જાઉં–એવી અત્યંત તૃષા છતાં પીવાના પાણીનું ટીપુ્રંય અબજો વર્ષ સુધી મળતું નથી, જ્યાં
ટાઢ કે તાપ એવા છે કે અહીં તેનો એક કણિયો આવે તો ઘણા માણસો મરી જાય! દુર્ગંધ એવી કે અહીં તેનો
કણિયો આવે તો તેની દુર્ગંધથી ઘણા યોજનના માણસો મરી જાય!–પણ જીવે એવા નરકના દુઃખો અનંતવાર
ભોગવ્યા. મરીને તે દુઃખથી છૂટવા માગે પણ આયુષ પૂરું થયા પહેલાં મરી ન શકે, એવા દુઃખો અસહ્યપણે
અનંતવાર ભોગવ્યાં. સમ્યગ્દર્શન વગર હે જીવ! તું આવા ભીષણ દુઃખો પામ્યો, માટે હવે તો સમ્યગ્દર્શનરૂપ
ભાવને ઓળખીને તેનો પ્રયત્ન કર.
વળી તિર્યંચગતિમાં પણ હે જીવ! તું અનંતવાર દુઃખ પામ્યો. પૃથ્વીકાયમાં જન્મીને કોદાળી વગેરેથી
ખોદાયો; અપકાયપણે જન્મ્યો ત્યાં અગ્નિથી ઊકળ્‌યો,–જેને વાચા નથી, જેને જીભ નથી, નાક નથી, આંખ નથી,