નાનપણમાં બાળકનો વિરહ થાય ત્યાં માતા રોવે; શ્રી કૃષ્ણના પુત્ર પ્રદ્યુમ્નને નાનપણમાં કોઈ વિદ્યાધર
ઉપાડી ગયેલો, તેની પાછળ તેની માતા રુકમિણી પુત્રના વિરહથી ઝૂરતી હતી. પ્રદ્યુમ્ન તો મોક્ષગામી
હતો પણ અજ્ઞાનદશામાં જીવે અનંતવાર આવી માતાઓને રોવડાવી, અને મરણ થતાં પણ માતાએ જે
રૂદન કર્યા તે આંસુના અનંત દરિયા ભરાય–એટલી માતાને તેં રોવડાવી! તું પોતે પણ અનંતવાર એવા
દુઃખ પામ્યો.
એવો ઉપદેશ છે. તારા હિતને માટે આ અવસર આવ્યો છે.
પસાર થયો–છતાં તું તે જ છો, તારી નિત્યતા સામે નજર તો કર! નિત્યતાને નીહાળતાં અનિત્ય એવા
શરીરમાંથી અહંભાવ છૂટી જશે.
ભોગવ્યા! છતાં તને તૃપ્તિ ન થઈ. અને તરસથી પીડિત એવા તેં ત્રણ જગતના સર્વ પાણી પીધાં છતાં તારી
તૃષા શાંત ન થઈ, માટે હવે તું સંસારનું મંથન કરવા માટે નિશ્ચયરત્નત્રયનું ચિંતવન કર! નિશ્ચય
સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રના સેવનથી તારી અનંતકાળની ભૂખ ભાંગશે, શાંત ચૈતન્યજળથી અનંતકાળની
તારી તૃષા તૂટશે. તારા દુઃખ દેખીને આચાર્યદેવ દયાળુ થઈને વારંવાર ઉપદેશ આપે છે કે હે ભાઈ! આવા
દુઃખોથી છૂટવા તું મુક્તિનો ઉપાય કર...એટલે કે નિશ્ચયરત્નત્રયનું સેવન કર, ચૈતન્યસન્મુખ થઈને તું
જિનભાવના ભાવ!
બીજાને જે આંસુ આવ્યા તેના પણ અનંત દરિયા ભરાય, ને તેણે પોતે રોઈરોઈને જે આંસુડાં પાડ્યા તેના
પણ અનંત દરિયા ભરાય. માટે અરે જીવ! હવે આવા ભવભવના દુઃખોથી છૂટવા તું તારા એકત્વસ્વભાવની
ભાવના ભાવ! જગતના આહાર તેં અનંતવાર ગ્રસ્યા પણ અનાહારી આત્માના અતીન્દ્રિય આનંદનો સ્વાદ
તેં કદી ન ચાખ્યો. જગતના પાણી તેં અનંતવાર પીધા, પણ ચૈતન્યના શાંતરસનું પાન તેં કદી ન કર્યું. હવે તો
તારા ચૈતન્યને ચાખ.
મોહ કરમ મમ નાહીં, નાહીં ભ્રમરસ કૂપ હૈ,
શુદ્ધ ચેતના સિંધુ હમારો રૂપ હૈ.”
ભોગવ્યો. માટે હવે તો અંતર્મુખ થઈ, શુદ્ધાત્માની ભાવનારૂપ જિનભાવના ભાવ–જેથી અનંતકાળના દુઃખનો
અંત આવે, ને ચૈતન્યનો પરમ આનંદ તને પ્રાપ્ત થાય.–એમ ભગવાન આચાર્ય દેવનો ઉપદેશ છે.