સ્વભાવ સાગરમાં પૂર્ણજ્ઞાનાનંદ છલકે છે. તેમાં નિર્વિકલ્પદ્રષ્ટિમાં દેતાં જ
નિર્મળ આનંદતરંગ અંદરથી આવશે.
અધિકારની વાત નથી. કેમકે કોઈનો કર્તા ત્રણકાળમાં થઈ શકતો નથી. જ્યાં
સુધી પરમાં કર્તાપણું માને છે ત્યાં સુધી સંયોગમાંથી અને પુણ્ય–પાપમાંથી
રુચિ બદલાવી શકતો નથી. બહારમાં અનુકૂળ–પ્રતિકૂળની કલ્પના કરી
અનુકૂળની આશા અને પ્રતિકૂળથી ભય માન્યા કરે છે. તેથી અંતરમાં સ્વતંત્ર
સ્વભાવને જોવા ધીરો થતો નથી. મારી ભૂલથી દુઃખ થાય. સમજણ કર્યે સુખ
થાય, એટલી મર્યાદા નક્કી કરે તો અંદરમાં જોવાની ધીરજ આવે. કામ–
ક્રોધાદિ, રાગ–દ્વેષ પુણ્ય–પાપના વિકલ્પો ક્ષણિક છે, તે મારો કાયમી સ્વભાવ
નથી, જો તે કાયમ રહેનાર હોય તો તેનો નાશ કદી ન થાય. પણ યથાર્થની–
વીતરાગતાની દ્રષ્ટિથી અંદર જ્ઞાનમાં સ્થિરતાનો
ઓછા વધતા થઈ પલટાય છે; તેટલો અને તે રૂપે મારો સ્વભાવ નથી. કારણ
કે તે દુઃખદાતા છે; અંતરમાં ધ્રુવસ્વભાવ
કરવું જોઈએ.
કારણ છે–એમ તે જાણે છે. સુખી થવું હોય તેણે અત્યારથી સાચી સમજણ
કરવી પડશે. જો અત્યારે સાચી શ્રદ્ધા અને ભેદજ્ઞાન નહિ કરે તો ચોરાશીના
અવતારમાં પરિભ્રમણ કરવું પડશે.
શક્તિરૂપે છે. તેની શ્રદ્ધા કરે, અભ્યાસ કરે, તો જ પ્રગટ દશામાં આવે.
થઈ જાય. તેમ બહારમાં નામ રાખે મહાત્મા, જ્ઞાની, ત્યાગી મુનિનું પણ
અંદરમાં મિથ્યારુચિ છોડે નહિં તો તેનો સંસાર કદી ટળે નહિ.