: ૨૨ : આત્મધર્મ : ૨૨પ
જૈનમતાનુયાયિ
મિથ્યાદ્રષ્ટિનું
સ્વરૂપ
(મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશક આ૦ ૭
ઉપર પૂ. ગુરુદેવના પ્રવચન)
જ્ઞાનીને જ સાચી ભક્તિ હોય છે
સર્વજ્ઞદેવ, નિર્ગ્રંથ ગુરુ અને શાસ્ત્રની ભક્તિને ધર્મી બાહ્ય નિમિત્ત માને છે, મારું સ્વરૂપ રાગરહિત–
એવા સ્વરૂપમાં કેલિ કરવી તે મોક્ષમાર્ગ છે. અજ્ઞાની બાહ્ય ક્રિયાકાંડ ને તથા પુણ્યથી ધર્મ માને છે. સંપ્રદાયમાં
જન્મવાથી જૈન થવાતું નથી, પણ ગુણથી જૈન થવાય છે. જૈન મોહ–રાગ–દ્વેષને જીતવાવાળો છે. ધર્મી જીવ
ભક્તિના રાગને ઉપાદેય માનતો નથી, પણ હેય માને છે. રાગ તે હિતકર્તા નથી. ત્રિલોકનાથની ભક્તિ પણ
હેય છે. અશુભથી બચવા શુભ આવે છે તે ઉપદેશનું કથન છે જ્ઞાની શુભરાગને હેય સમજે છે તેવા
ધર્મીજીવના નિશ્ચય ને વ્યવહાર બંને સાચા છે. આત્માનું ભાન થયું હોય ને સિદ્ધસમાન અંશે આનંદનો
અનુભવ કરતા હોય તે અવિરતિ સમ્યગ્દ્રષ્ટિ છે. છઠ્ઠા ગુણસ્થાનવાળા મુનિની વાત તો અલૌકિક છે. તેઓ
અંતર આનંદમાં ઝૂલે છે. ઘડીમાં દેહથી આત્માનો ગોળો છૂટો પડી જાય છે, એવી તેમની દશા હોય છે. અહીં
સમ્યગ્દર્શનની વાત છે. સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવ રાગને ઉપાદેય માનતો નથી. સાચો જૈન ભક્તિના પરિણામ છોડી
શુદ્ધમાં રહેવાનો પ્રયત્ન કરે છે. શુદ્ધમાં ન રહી શકે તો શુભ કરે છે. શુભને હેય માને છે. છતાં આવ્યા વિના
રહે નહીં.
ભગવાનની ભક્તિથી મોક્ષ થશે એમ માને છે તે મિથ્યાદ્રષ્ટિ છે. ભગવાનની ભક્તિમાં જ તલ્લીન
થાય છે પણ પોતાના જ્ઞાનસ્વભાવને ધ્યેય કરતો નથી, તેને મોક્ષ થતો નથી. અજ્ઞાની જીવને ભક્તિમાં અતિ
અનુરાગ છે. ભગવાનને કહે છે કે ‘હે પ્રભુ! હવે તો તારો!’ એનો અર્થ એમ થયો કે અત્યાર સુધી ભગવાને
ડુબાડયા ને ભગવાનને હજી સુધી તારતાં આવડયું નહિ; પણ તે વાત મિથ્યા છે. પોતાના કારણે જીવ રખડે છે
ને તરે છે. ભક્તિને લીધે મોક્ષ માને તો અન્યમતિની જેવી દ્રષ્ટિ થઈ. આત્માનું ભાન થયું છે એવા જીવને
શુભરાગનો વ્યય થઈ શુદ્ધદશા થશે ત્યારે મોક્ષ થશે. તેથી ધર્મી જીવના શુભ રાગને મોક્ષનું પરંપરાકારણ કહ્યું
છે. અજ્ઞાની જીવ ભક્તિથી સમ્યગ્દર્શન માને છે તે ભૂલ છે. તે ભક્તિ તો બંધમાર્ગ છે ને સમ્યગ્દર્શનાદિ
મુક્તિનો માર્ગ છે. બંધમાર્ગને મુક્તિમાર્ગ માનવો તે મિથ્યાત્વ છે. જીવોએ સાચો નિર્ણય કરવો જોઈએ. ધર્મી
જીવને ભક્તિનો શુભરાગ આવે છે પણ તેને તે મુક્તિનું કારણ માનતો નથી. ભગવાનની ભક્તિ રાગ છે,
વિકાર છે, પુણ્ય છે, ઉપાધિ છે; તેથી બંધ થાય છે. એમ શ્રદ્ધા હોવા છતાં એવો રાગ આવે છે.
પોતે શુભભાવ કરે તો પુણ્ય બંધાય, પણ તે મોક્ષનું કારણ નથી. મુનિના આહારદાન વખતે શુભરાગ
કરે તો