bhādaravā : 2488 : 1p :
sarvagna vītarāg kathit dravyonān
kāraṇ – kāryabhāvonun nirūpaṇ
(svāmī kārtikeyānuprekṣhā–lokānuprekṣhā adhikār)
पुव्व परिणाम जुत्तं कारण भावेण वट्टदे दव्वं।
उत्तर परिणाम जुदं तं चिय कज्जं हवे णियमा।। २२२।।
artha:– pūrva pariṇām sahit dravya chhe te kāraṇarūp chhe. tathā uttar pariṇām sahit dravya chhe te niyamathī
kāryarūp chhe.
bhāvārtha:– pratyek dravyamān pratisamay pariṇaman thatun rahe chhe. tene koīnī rāh jovī paḍatī nathī.
pūrvakṣhaṇavartī dravya pote ja kāraṇ thāy chhe ane uttarakṣhaṇavartī dravya kārya thāy chhe. jem lākaḍun saḷagīne kolasān
ane kolasā saḷagīne rākh thāy chhe temān lākaḍun te vyayarūp kāraṇ chhe ane kolasā kārya chhe tathā kolasā te
vyayarūp kāraṇ chhe ane rākh kārya chhe, āptamīmānsāmān bhagavān samant bhadrāchārye kahyun chhe ke ‘kāraṇano
vināsh ja kāryano utpād chhe’ tethī pahelī paryāy naṣhṭa thatān ja bījī paryāy utpanna thāy chhe. māṭe pūrva paryāy
sahitanun dravya uttar paryāy sahitanā dravyanun kāraṇ chhe ane uttar paryāy sahitanun dravya kārya chhe. ā rīte
pratyek dravyamān kāraṇ–kāryabhāvanī paramparāo samajavī. 222.
have traṇe kāḷanā vastunā kāraṇ–kāryano nishchay kare chhe.
कारण कज्ज विसेसा तिस्सु वि कालेसु होंति वत्थूणं।
पक्के कम्मि य समये पुव्वुत्तर भाव भासिज।। २२३।।
artha:– vastunā pūrva ane uttar (pahelānā ane pachhīnā) pariṇāmane pāmīne (potānā pariṇāmanā
kāraṇe) traṇe kāḷe pratyek samayamān darek vastune kāraṇ–kāryabhāv hoy chhe.
bhāvārtha:– vartamān samayamān je paryāy chhe te pūrva samay sahit vastunun kārya chhe, e ja pramāṇe sarva
paryāy jāṇavī.
ā pramāṇe traṇe kāḷe pratyek dravyamān kāraṇ–kāryanī paramparā chālu ja rahe chhe. je paryāy potānī pūrva
avasthānun kārya thāy chhe te potānī uttar paryāyanun kāraṇ thāy chhe. e rīte pratyek dravya svayam ja potānun
kāraṇ ane svayam ja potānun kārya thāy chhe.
have pratyek vastu anant dharmasvarūp chhe em nirṇay kare chhe. –
सन्ति अणंताणंता तीसु वि कालेसु सव्वदव्वाणि।
सव्वं पि अणेयंतं तत्तो भणिदं जिणिंदेहीं।। २२४।।
artha:– sarva dravya chhe te traṇe kāḷamān anantānant chhe, anant paryāyo sahit chhe. tethī shrī jinendradeve sarva
vastune anekānta arthāt anant dharmasvarūp kahī chhe.
bhāvārtha:– vishva eṭale chha jātinā chha dravyo, temān jīv anant chhe, pudgal anantānant chhe, dharma dravya,