પાસે કોઈનું કલ્યાણ રાખી મુકયું છે કે આપી દે? સર્વજ્ઞ કાંઈ આત્માને હાથમાં પકડીને બતાવે
એવું નથી. જો સર્વજ્ઞ ભગવાનથી કલ્યાણ થતું હોય તો એક જ્ઞાની બધાને તારી દે, પણ એવું કદી
બનતું જ નથી. ભગવાન તો પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન દ્વારા જોઈને કહે છે કે તું મારા જેવી પૂર્ણ બેહદ શક્તિનો
સ્વામી છો. તારામાં અકાર્ય કારણત્વશક્તિ પડી છે, તે દરેક સમયે તારી સ્વતંત્રતા બતાવે છે. દેવ,
શાસ્ત્ર, ગુરુ અને શરીર બધા પરદ્રવ્ય છે. ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ શ્રદ્ધાગુણની પર્યાય તારાથી છે,
પરદ્રવ્યને કારણે નથી. રાગરૂપી કાર્યમાં સમ્યગ્દર્શન કારણ નથી. સ્વદ્રવ્યના આલંબન અનુસાર
જેટલી વીતરાગ પરિણતિ પ્રગટ થઈ તે પણ રાગની ક્રિયાનું કારણ નથી. અન્ય તો નિમિત્ત માત્ર
છે. ઉપાદાન નિમિત્તના ઝગડા અજ્ઞાનમાં ચાલે છે. વસ્તુની કોઈ શક્તિ અન્ય કારણોની અપેક્ષા
રાખતી નથી, તથા અન્યનું કાર્ય કરે એવી શક્તિ (યોગ્યતા) વસ્તુમાં નથી. એમ નિર્ણય કરે તો
જ સ્વદ્રવ્યને ઓળખી શકે અને સ્વાશ્રિત દ્રષ્ટિવડે સમ્યગ્દર્શન થાય. નિર્મળ પર્યાયરૂપી કાર્ય
સ્વદ્રવ્યથી જ થાય છે; શરીરથી મન, વિકલ્પ, વાણીથી નહીં–એવી સ્વતંત્ર વસ્તુસ્થિતિ ખ્યાલમાં ન
આવે તો સમ્યગ્દર્શન થાય નહીં.
અનંતવાર કર્યા તો પણ આત્મહિતરૂપ કાર્ય કદી થયું નથી. સાચી વાત કાને પડે તેથી શું? મજુર લોકોને
ત્યાં બારોટ આવે છે તે તેના સેંકડો હજારો વર્ષ જુની પેઢીના વંશનું વર્ણન વાંચી સંભળાવે છે પણ
આખા દિવસના શ્રમથી થાકેલા તે મજુર લૌક હુકા બીડી અને વાતોમાં મશગુલ રહે છે ત્યારે બારોટ
તેને કહે છે કે તમારા વડીલો મહાન પ્રતાપી થઈ ગયા તેના વખાણ સંભળાવું છું, સાંભળો તો ખરા. તો
તે કહે છે કે “લવતી ગલા” અર્થાત્ તમે તમારું બોલતા જાઓ, અમે અમારું કરીએ છીએ. એમ
આચાર્યદેવ સંસારી દુઃખી પ્રાણીને સત્ય સંભળાવે છે કે તારા કૂળમાં જ સર્વજ્ઞ પિતા દ્રવ્ય છે તેમાં કેટલી
શક્તિ છે, તેનું સ્વરૂપ શું છે, તે આચાર્યદેવ તને સમજાવે છે. અરે! તારી અપાર શક્તિની મહિમા
બતાવવામાં આવે છે.
નહીં, તો એમ માનનારનો અમૂલ્ય સમય ‘લવતીગલા’ કહેનારની માફક તત્ત્વનો અનાદર કરવામાં
જાય છે.
આનંદના અનુભવ સહિત પ્રગટ થાય છે–ને તેમાં વિશેષ આનંદ ઊછાળવો તે ચારિત્ર છે.