પરિણામશક્તિ નામક ગુણનું–પરમાત્મપુરાણમાં શ્રી દીપચંદજી સાધર્મીએ
પરમાત્મરાજાના નગરની પ્રજાના રક્ષકના રૂપમાં વર્ણન કર્યું છે.)
હવે પરિણામ કોટવાળ (નગરરક્ષક) નું વર્ણન–પરિણામ કોટવાળ મિથ્યાત્વ પરિણામ,
– પોતાના સ્વરૂપરૂપ પરિણામનો દ્રોહી છે, પરરૂપમાં સાવધાન થાય છે, પરપદનો નિવાસ પામીને
આત્મનિધિરત્ન ચોરવા માટે ચતુર છે. મિથ્યાત્વ રાગાદિરૂપ અવસ્થા વડે અનાકુલ સુખનો સંબંધ જેને
કદિ થયો નથી. પરરસ–શુભાશુભ રાગના રસનો રસિક છે, સંસાર જીવોને અતિ કઠિન છે તો પણ તેને
પ્રિય લાગે છે. પરરસ કેવો છે? બંધનકારક, પરાધીન છે, વિનાશીક છે. અનાદિ સાદિ પારિણામિકતાને
લીધે પરમ્પપરા અનાદિ છે. એવા પરપરિણામનો પ્રવેશ–પરિણામ કોટવાળ થવા દેતો નથી.
સ્વપરિણામ કોટવાળે પરમાત્મારાજાની પ્રજાની સંભાળ દરેક સમયે કરી છે તેથી તેનું મહાન જતન
(રક્ષણ) છે.
ગુણપ્રજાની અને પરમાત્મ રાજાની દરેક સમયે સંભાળ રાખે છે. સર્વગુણના ઘરમાં પ્રવેશ કરીને તેના
નિધાનને સિદ્ધ કરીને પ્રત્યક્ષ તેઓનો પ્રભાવ પ્રગટ કરે છે. આ કોટવાળમાં એવી શક્તિ છે કે જો જરા
વક્ર થાય તો રાજાના બધાય પદ