: ૧૨ : આત્મધર્મ: ૨૩૨
છે.) અનંતવર્ણન કરવામાં આવે તો પણ પાર આવે નહીં. આજ વર્તમાનમાં અલ્પબુદ્ધિ છે માટે
વિસ્તારમાં કહેતા સમજમાં ન આવે માટે સંક્ષેપમાં કથન કર્યું છે. જે ગુણવાન છે તે આ થોડાને જ ઘણું
સમજી લેશે, તેમાં જ સંપૂર્ણ આવેલ છે. સમજદાર સમજશે.
સવૈયા પોતાને શિખામણ
પરમ પુરાણ લખે પુરુષ પુરાણપાવૈ, જ્ઞાન સમાન ન અન્ય જગતમાં સુખનું કારણ,
સહી હવે સ્વજ્ઞાન જાકી મહિમા અપાર હૈ. આ પરમામૃત જન્મ જરા મૃતુ રોગ નિવારણ;
તાકી કીયેં ધારણા ઉધારણ સ્વરૂપકા હ્વૈ, વિષય ચાહ દવદાહ, જગત જન સહુને બાળે,
હ્વૈ હૈ નિસતારણા સો લહૈં ભવપાર હૈ. અન્ય ઉપાય ન કોઈ, જ્ઞાન જળથી સુખપામે.
રાજા પરમાત્મા કૌ કરત બખાણ મહા, રાગાગ્નિ જીવને બાળતી, તેથી સમામૃત સેવીએ,
દીપક કૌ સુજસ બઢૈ સદા અવિકાર હૈ. ચિરભજૈ વિષય કષાય તુર્તજ તજી નિજપદ ધારીએ;
અમલ અનુપ ચિદરૂપ ચિદાનંદ ભૂપ, કયાં રાચતો પરપદમહીં એ પદ, ન તુજ કયમ દુઃખ સહે
તુરત હી જાનૈ કરે અરથ વિચાર હૈ. ૧ હે! ‘દૌલ’ થાવ સુખી સ્વપદ રચિ દાવ મત ચુકો હવે.
દો હા
પરમપુરુષ પરમાત્મા પરમ ગુણ કૌ થાન,
તાકી રુચિ નિત કીજિયે પાવૈ પદ ભગવાન. ૨
વિનયથી ભણવામાં આવેલ શાસ્ત્ર જો કદી પ્રમાદથી વિસ્મણ
થઈ જાય તો પરભવમાં તે (અલ્પ પ્રયાસે) ઉપસ્થિત થઈ જાય છે અને
કેવળજ્ઞાનને પણ પ્રાપ્ત કરાવે છે.
(ધવલ પુ. ૯ પૃ. ૨પ૯)
આત્મસ્વરૂપનો અનિશ્ચય તે જ મુખ્ય અંતરાય છે.
નીરખીને નવયૌવનાલેશન વિષય નિદાન ગણે કાષ્ટની પુતળી તે
ભગવાન સમાન.
સ્ત્રીના સ્વરૂપ પર મોહ થતો અટકાવવાને ઉપરની ત્વચા
વગરનું તેનું રૂપ વારંવાર ચિંતવવા યોગ્ય છે.
મનને વશ કર્યું તેણે જગતને વશ કર્યું.
અનંતજ્ઞાન, અનંતદર્શન, અનંતચારિત્ર અને અનંતવીર્યથી
અભેદ એવા આત્માનો એક પળ પણ વિચાર કરો. ચંચળ ચિત એજ
સર્વ વિષય દુઃખનું મૂળિયું છે. તે વસ્તુના વિચારમાં પહોંચો કે જે વસ્તુ
અતીન્દ્રિય જ્ઞાનસ્વરૂપ છે.
સર્વ પાપમાં પ્રથમ પાપ હિત–અહિતનું અજ્ઞાન છે. જેમાં
પરનિંદા એ જ સબળ પાપ માનવું.
–શ્રી રાજચંદ્રજી.