: 8 : ātmadharma: 232
guṇ gnān chhe. evā anantaguṇ svabhāvano piṇḍ te ātmadravya chhe. jem rūpī pudgaḷo chhe, temān sparsha ras
gandh varṇādi guṇ chhe tem jīv eṭale ātmāmān gnān darshan sukhādi anant guṇo chhe. mokṣhadashāne prāpta
siddha paramātmā thayā te ātmāne samayasār kahīne, temān chitsvabhāv visheṣhaṇ kahetā tyān potānā
gnānādi guṇono abhāv mānanārano niṣhedh thayo; ane guṇ guṇī sarvathā bhed mānanār, bahāranā
sanyogathī nimittathī guṇ utpanna thavānun mānanār, vaisheṣhik matano niṣhedh thayo; ane guṇ guṇī sarvathā
bhed mānanār, bahāranā sanyogathī nimittathī guṇ utpanna thavānun mānanār, vaisheṣhik matano niṣhedh
thayo. kem ke nitya svataḥsiddha ātmā vastu chhe to tenā satātmak anant saṅkhyāvāḷā sarvaguṇo paṇ
anādianant ane svataḥsiddha chhe te gnānādi guṇo darek ātmāmān potāne āshraye svadravyanā sampurṇa
bhāgamān ane sarva avasthāmān rahe chhe; māṭe nimittathī (parathī) guṇanun kārya thāy em mānanārā
mithyāmatano chit svabhāv kahetān niṣhedh thaī jāy chhe. upachārathī bolāy chhe ke ānāthī ānun kām
thayun, parathī lābh hāni thaī eṭale ke em nathī paṇ kharekhar tenī yogyatā eṭale nij shaktithī ja
kārya thayun chhe; tyān nimittanun gnān karāvavā, nimittathī thayun em batāvavānī vyavahāranī rīt chhe.
nimittādhin draṣhṭivāḷā nimittathī thāy, nimitta vinā na thāy em sarvatra paratantratā mānī
vyagratāne vede chhe. guṇ guṇīne judā mānanārā sanyog (nimitta) thī guṇ utpanna thavānun māne chhe. teo
draṣhṭānt āpe chhe ke māṭīmān gandh nathī; māṭīnā korā ghaḍāmān pāṇī nākho to juo, pāṇīnā sanyogathī
gandh guṇ āvyo to em nathī paṇ nimittādhin draṣhṭivāḷā em māne chhe. shāstrathī, shabdothī gnān
āve chhe? nā. shāstra sāmbhaḷīne, dūdh, badām ane brāhmī telanā yogathī buddhi vadhe, chā pīvāthī chetanā
āve to tenāthī anekaguṇī chā vagere pīvāthī kevaḷagnān thavun joīe paṇ em nathī māṭe bhagavāne
guṇ guṇīno sanyog sambandh mānanārane mithyādraṣhṭi kahyā chhe.
mahemānane jamavānun kahyun hoy, kerīno ras kāḍhatān khyālamān āvyun ke ras ochho chhe, chhokarāne
āgnā kare ke ras ochho chhe, pāñchasher laī āv, to chhokaro kerī lāvavānun samaje chhe; sākar lāvavānun
samaje to mūrkha gaṇāy, tem darek vastu tenā guṇ sahit ja hoy chhe, tene bījāthī guṇ mānavo
mithyāmānyatā chhe. gnān, gnān, gnān, gnān te ātmā chhe. ātmā ane gnān em sarvathā bhed nathī;
antaramān pūrṇagnān shaktipaṇe chhe. bahār pragaṭ dashā bahu alpa hatī pachhī andar oḷakhāṇ ane
ekāgratā vaḍe andar anubhavathī pragaṭ dashā–paryāy nirmaḷ thāy chhe te potāthī ja vikās thayo, tyāre
anyane nimitta kahevāy chhe– em na mānatā, tenāthī viruddha māne ke potānī yogyatāthī gnān na thāy
nimitta joīe; shubharāgathī, vāñchavāthī, sāmbhaḷavāthī gnān paryāy āvī; āvun nimitta āvyun to
krodh thayo em māne te jūṭh chhe. jo nimittathī gnān ane bhūl–abhūl thāy to andaramān shaktie shun
karyun? te to tenī yogyatā pramāṇe nirantar utpād–vyayarūp pragaṭ kārya karyā ja kare chhe. ek samay paṇ
nimitta na hoy to na thāy – em kadi banatun nathī. māṭe nimittathī thāy chhe em mānanār potāne
potānī sanyog draṣhṭithī ja bhūlyā chhe. guṇ pote ja andarathī pariṇaman karyā kare chhe, ne te samayanī
yogyatā=nij shaktithī ja bahār eṭale pragaṭ paryāyarūp–kāryarūp dekhāv āpe chhe.
vastu te shaktivān chhe. ātmā potānī gnānādi sampūrṇa shaktisahit chhe; tenā upar draṣhṭi ane
ekāgratāthī temānthī nirmaḷ paryāy pragaṭ thāy chhe. agnānī em māne chhe ke sanyog, nimitta na hot to
gnān na thāt. hā, tun na hot to na thāt. paṇ e kem bane? ek ākāshakṣhetre chhaye dravya kyāre na
hoy? niyam–siddhānt ek ja prakāre chhe ke parane līdhe kiñchit pragaṭatun nathī paṇ darek dravyamānthī ja tenā
ādhāre paryāy pragaṭ thāy chhe.
guṇ guṇī, svabhāv ane svabhāvavān abhed chhe; mātra sañgnā, saṅkhyā, lakṣhaṇ ane prayojan
apekṣhāe