: 10 : Atmadharma: 233
samatAnI mojadvArA bhAvi viShayonI chAhanArUp tRuShNA tathA vartamAn sAmagrImAn liptatArUp lobh
enA tyAgamAn svayam khedarUpI maLane dhovAthI pavitra bhAv ane prasannatA ja thAy chhe. munine anya
tyAg to hoy ja chhe; vastrAdi hotA ja nathI, paN AhAramAn tIvra lobh thavA de nahIn.
lAbh, alAbh, saras, nirasamAn samabhAv rAkhe, gnAnAnand svarUpamAn sAvadhAnI rAkhe tethI
teone uttam shauch dhamRu hoy chhe. te bhUmikAmAn shubh rAg rahyo te vyavahAr dharma chhe. mithyAdraShTinA
shubharAgamAn vyavahAr dharmano upachAr lAgu paDato nathI.
vaLI svasambandhI athavA parasambandhI jIvan lobh, Arogya rAkhavAno lobh, Indriyo puShTa
rAkhavAne lobh tathA upabhogano lobh em lobh kaShAyanI chAr prakAre pravRutti hoy chhe. jyA nirmaL
gnAtA svabhAvanI shraddhA gnAn shAnti dvArA e badhoy lobh na hoy te uttam shauch dharma chhe.
antarangamAn pragaT behad gnAnAnandasvabhAv samudramAn pravesh karI chAre prakArano lobh na upaje ne
tenA sthAnamAn nirAkUL Anand UchhaLe te santoShadharma chhe. lobhAdi kaShAyane TALavA paDatA nathI. je
samaye rAg Avyo tene kem TALe? bIje samay gayo... tene kem TALavo ane hajI nathI Avyo tene
TALe shun? paN trikALI gnAnAnand svabhAv jemAn kaShAyano pravesh nathI evA nirmaL svabhAvamAn draShTi–
gnAn ane ekAgratA thatAn santoSh varte tenun nAm uttam shauch dharma chhe.
prashnottar
1–prashna– tame kaI apekShAe ek, asankhya, anant, sAdisAnt, ane anAdi anant chho?
1–uttar– (1) dravyapaNe hun jIv dravya ek chhun, (ra) kShetrathI hun nitya asankhya prradeshI, (3)
guNathI anant, (4) pratyek samaye thatI utpAd vyayarUp paryAy apekShAe sAdisAnt, ane (pa)
kALathI hun anAdi anant chhun.
ra–prashna–tamArAmAn kAL apekShAe ek samay pUratun hoy tevun anant anant paNun hoy shake?
ra–uttar–hA. vartamAn vyakta paryAy ek samaye ek hoy chhe, (ek ek guNanI ek paryAy
darek asahAy) temAn paN sUkShmabhAv apekShAe avibhAv pratichchhed anant hoy chhe, jemake gnAn guNanI
pragaT paryAy.
3–prashna–tamArAmAn rahelA guNone banI shake tem be vibhAgamAn vahenchI Apo.
3–uttar–sAmAnya–visheSh, anujIvI–pratijIvI, kriyAvartI shakti nAme ek guN ane bhAvavatI
shaktipaNe anant guN. anant guNamAnthI keTalAk guN paryAy apekShAe, paN trikAL shuddha ane keTalAk
sansAr dashAmAn ashuddha, vyanjan paryAyavALo ek guN ane artha paryAyavALA anant guN.
(pradeshatvaguNanI paryAyane vyanjan paryAy kahevAmAn Ave chhe ane te sivAyanA sarva guNonI paryAyane
artha paryAy kahevAmAn Ave chhe)
4–prashna paryAy kone kahe chhe?
4–uttar–dravyanA anshane – bhedane paryAy kahe chhe tenA be prakAr (1) sahapravRutta paryAy (je
trikALI shaktirUp guNo chhe) (2) kramapravRut paryAy je guNanI kriyArUp vartamAn ek samayanI
pariNAm, avasthA chhe, juo samayasAr gA. ra94 tathA gAthA–ra nI san. TIkA.
kramapravRut paryAyane kirayA pariNAm, hAlat, karma, avasthA, parivartan ane vivartan paN kahevAmAn
Ave chhe. guNanA sakriy anshane guNanA visheSharUp kAryane paryAy kahevAmAn Ave chhe. te kramapravRut–kramavartI
paryAy jANavI.
ek dravyanI ke guNanI paryAy temAn ja thAy chhe, tenI potAnI shaktithII ja thAy chhe, parathI thatI
nathI evun anekAnta svarUp samajavun.