વહે છે, –તેનો જ ધર્મી ‘ભાવક’ છે. ધર્મીજીવ ભાવક થઈને પોતાના નિજાનંદને જ પોતાનું ‘ભાવ્ય’
બનાવે છે, વિકારને તે પોતાનું ભાવ્ય બનાવતો નથી, તેને તો જ્ઞેયપણે ભિન્ન રાખે છે.
અવતાર કર્યા. અનંત ભવથી તે સંસારદુઃખ ભોગવી રહ્યો છે. તેનાથી છૂટવાની આરીત છે.
વિકારમાં આકુળતા છે. શુભ કે અશુભ, તેનાથી બંધાતા પુણ્ય કે પાપ, તેના ફળરૂપ હર્ષ કે શોક અથવા
અનુકૂળતા કે પ્રતિકૂળતા–એ બધુંય ચિદાનંદમૂર્તિ આત્માથી બહાર છે, તે બધાયની રુચિ છોડીને
આનંદકંદ આત્માની રુચિ કરે ત્યારે જ ધર્મ અને આનંદ થાય છે.
સ્વાદમાં તું લૂંટાણો, હવે નિજભાવનો સ્વાદ ચાખીને અપૂર્વ નિધાનને પ્રાપ્ત કર.
નિજાનંદનો બાદશાહ છો, અનંતા ચૈતન્યનિધાનનો સ્વામી તું છો... પણ તારા નિધાનને ભૂલીને તું
ભીખારીની જેમ બીજા પાસે તારા સુખની ભીખ માંગી રહ્યો છે. તે હવે છોડ, ને એકલો અંદર ઊતરીને
નિજનિધિને ભોગવ.
દુઃખ જ ભોગવ્યું છે. જ્ઞાન થતાં આ જીવ વિકારનું વેદન છોડીને સ્વભાવના સુખને અનુભવે છે. હર્ષ
અને શોક એ બંનેથી જુદી આ ત્રીજી ચીજ છે.
વિકારનું જ વેદન કર્યું–તે વેદનમાં તને કદી શાંતિ ન મળી. એકવાર ઉપયોગને અંતરમાં વાળીને,
વિકારને જુદો પાડીને, વેદન પલટાવી નાંખ તો તારા અંર્તવેદનમાં આનંદરસની ધારા વરસે.
બેખબરો કહીને લોકો ઠપકો આપે છે; અહીં સન્તો ઠપકો આપીને સમજાવે છે કે અરે બેખબરા જીવ! તું
તારા આનંદઘન આત્માને ભૂલીને વિકારને ભોગવે છે, પરને કાંઈ તું નથી ભોગવતો, –છતાં પરને હું
ભોગવું છું એમ માની રહ્યો છે! જેમ મોઢામાં શું ખાય છે તેની પોતાને ખબર ન હોય–તો કવું કહેવાય?
–તેમ પોતે જે ભોગવી રહ્યો છે તેની પોતાને ખબર ન હોય–એ તો કેવું અજ્ઞાન! અહીં તો વિકારનાય
વેદનથી પાર ચૈતન્યના અતીન્દ્રિય આનંદનું વેદન કેમ થાય તેની વાત છે. એકવાર એનું વેદન કર તો
અપૂર્વ શાંતરસની ધારા આત્મામાં વરસે.