ઃ ૨૬ઃ આત્મધર્મઃ ૨૪૨–૨૪૩
વિધવિધ–સંગ્રહ
[અહીં કેટલાક વિધવિધ ચર્ચા વગેરેનો સંગ્રહ આપ્યો છે તે જિજ્ઞાસુઓને ગમશે]
વીરહાક
વીરહાકથી મોક્ષને સાધવા નીકળ્યો તેના ભાવ ઢીલા હોય નહીં.
આત્માના શોધકને......
હે આત્માના શોધક! અંતરમાં આ જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્માને અનુભવવા માટે, બીજો
બધો કોલાહલ (ચિંતા) છોડીને એકધારો છ મહિના પ્રયત્ન કર. નિશ્ચળપણે લગનીથી
અંતરમાં તીવ્ર અભ્યાસ કર....તને જરૂર આત્મપ્રાપ્તિ થશે. આત્માની પાછળ લાગે તેને
સમ્યગ્દર્શન જરૂર થાય જ.
સમન્તભદ્ર–ભારતી
માત્ર ન અને ત અક્ષરોવડે રચાયેલા નીચેના શ્લોકની પહેલી લાઇનમાં જે અક્ષરો છે
તે જ અક્ષરો બીજી લાઇનમાં છે; આવી રચનાવાળા શ્લોકને ‘ચક્રશ્લોક’ કહેવાય છે. આ
શ્લોકદ્વારા શ્રી સમન્તભદ્રસ્વામીએ વિમલનાથ ભગવાનની સ્તુતિ કરી છેઃ–
नेतानतनुते नेनोनितान्तं नाततो नुतात्।
नेता न तनुते नेनो नितान्तं ना ततो नुतात्।।
ઉપરોક્ત શ્લોકનો અર્થ આ પ્રમાણે છેઃ હે પાપરહિત, વિમલનાથ જિનેન્દ્ર!
આપ શરણમાં આવેલા સંસારી પ્રાણીઓને કોઇ જાતના કલેશ વગર શરીરરહિત
અવસ્થા (સિદ્ધપદ) પ્રાપ્ત કરાવી દો છો, તથા આપને નમસ્કાર કરવાથી પ્રાણી બધાનો
સ્વામી અને નેતા થઇ જાય છે. માટે હે ભવ્યજનો! આવા આ વિમલનાથ ભગવાનને
તમે પણ નમસ્કાર કરો. [સમન્તભદ્રસ્વામીરચિત સ્તુતિવિદ્યા]
“कति न कति न वारान्”....
ધીર, વીર, દ્રઢ બ્રહ્મચારી શ્રી જંબુકુમાર જ્યારે વૈરાગ્યથી દીક્ષા લેવા તૈયાર
થયા છે અને તેની માતા શોકથી વિલાપ કરે છે ત્યારે જંબુકુમાર કહે છે કે હે માતા! તું
જલદી શોકને છોડ....કાયરતા છોડ. આ સંસારની બધી અવસ્થા ક્ષણભંગુર છે એમ તું
ચિંતન કર. હે માતા! આ સંસારમાં મેં ઇન્દ્રિયસુખો ઘણીવાર ભોગવ્યા પણ તેનાથી
તૃપ્તિ ન મળી, એવા અતૃપ્તિકારી વિષયોથી હવે બસ થાઓ. હવે તો અમે અવિનાશી
ચૈતન્યપદને જ સાધશું.
વળી હે માતા! સાંભળઃ–
कति न कति न वारान् भूपतिर्भूरिभूतिः।
कति न कति न वारानत्र जातोस्मि कीटः।।