Atmadharma magazine - Ank 244
(Year 21 - Vir Nirvana Samvat 2490, A.D. 1964).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 20 of 38

background image
: ૧૬: આત્મધર્મ માહ: ૨૪૯૦
જ્ઞાની નિષ્પરિગ્રહી છે
(ભેદજ્ઞાન વગર પરિગ્રહ છૂટે જ નહિ)
(સમયસાર નિર્જરાઅધિકારના પ્રવચનમાંથી)
સ્વ–પરના યથાર્થ ભેદજ્ઞાનવડે જેણે જ્ઞાનનો અનુભવ કર્યો છે એવા જ્ઞાની ધર્માત્માએ
પોતાના જ્ઞાનમયભાવમાંથી સમસ્ત પરિગ્રહને છોડ્યો છે. જ્ઞાનના જ સ્વામીત્વપણે પરિણમતા
જ્ઞાની અન્ય સમસ્ત પરિગ્રહને જરાપણ ગ્રહતા નથી. પરદ્રવ્ય છેદાઓ અથવા ભેદાઓ, અથવા
તેને કોઈ લઈ જાઓ, તોપણ હું પરદ્રવ્યને નહિ પરિગ્રહું. કારણ કે હું તો જ્ઞાનમય જ છું. જ્ઞાનથી
ભિન્ન કોઈ પરદ્રવ્ય મારું સ્વ નથી, હું પરદ્રવ્યનો સ્વામી નથી; આમ જ્ઞાની જાણે છે; તેથી જ્ઞાનના
જ સ્વામીત્વપણે પરિણમતા તે અન્ય કોઈપણ પરિગ્રહને કિંચિત ગ્રહતા નથી.
આહાર કરતા હોય, તે તરફની ઈચ્છા હોય, છતાં જ્ઞાની અનીચ્છક જ છે; કેમકે તે
ઈચ્છાના કાળે જ્ઞાનીને તે ઈચ્છા સાથે જ્ઞાનની એકતારૂપ પરિણમન થતું નથી, પણ ઈચ્છાથી ભિન્ન
જ્ઞાનરૂપ પરિણમન જ થાય છે; તેથી જ્ઞાનીને તો જ્ઞાનમયભાવપણું જ છે, તે ઈચ્છા–મય નથી માટે
અનીચ્છક જ છે. ઈચ્છા કે બાહ્ય વસ્તુનો પરિગ્રહ જ્ઞાનીને નથી; આ ઈચ્છા તે મારા જ્ઞાન સાથે
એકમેક છે એવી પક્કડ–પરિગ્રહ જ્ઞાનીને નથી.
જ્ઞાન સિવાય જગતના કોઈ વિષયની કે વિકલ્પની પક્કડ ધર્માત્માજ્ઞાનીને નથી. યથાર્થ
ભેદજ્ઞાન વગર પરિગ્રહની પક્કડ કદી છૂટે જ નહિ. જ્યાં યથાર્થ ભેદજ્ઞાન થયું ત્યાં જગતના સર્વ
પરિગ્રહની પક્કડ જ્ઞાનીની દ્રષ્ટિમાંથી છૂટી ગઈ. એક શુભવિકલ્પનો પણ સ્વામી થઈને જે
પરિણમે છે, તે વિકલ્પને કિંચિત્ લાભરૂપ માને છે, તે જીવની મિથ્યાબુદ્ધિમાં ત્રણ કાળ
ત્રણલોકના પરિગ્રહની પક્કડ છે. જ્ઞાનીધર્માત્મા જાણે છે કે અરે, અમે તો ચૈતન્યઆહારી–
ચૈતન્યવિહારી; અમારા ચૈતન્યભાવમાં વિકલ્પનો ભોગવટો પણ નથી, તો બહારની વસ્તુની વાત
તો ક્યાં રહી?
કુંદકુંદાચાર્ય જેવા મહા સમર્થ સંત મુનિ,