Atmadharma magazine - Ank 245
(Year 21 - Vir Nirvana Samvat 2490, A.D. 1964).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 38 of 49

background image
પોન્નૂર યાત્રા–અંક આત્મધર્મ : ૨૩ :
* કર્તાપણું તો સર્વથા ઉડાડી દીધું.
* આવું અત્યંત ભેદજ્ઞાન કરીને પરદ્રવ્યનો પક્ષપાત છોડી દે.... .... ....
* જ્ઞાનને અંતરમાં–સ્વજ્ઞેયમાં વાળીને અત્યંત મધ્યસ્થ થા.
અરે જીવ! તારું જ્ઞાનતત્ત્વ પરના ભાર વગરનું હળવું વીતરાગી છે, તેમાં પરની
મિથ્યાકર્તૃત્વબુદ્ધિથી પરનો ભાર શા માટે વધારે છે? જ્ઞાનમાં રહીને અત્યંત મધ્યસ્થ થા,
તારા ઉપયોગને રાગથી પણ જુદો પાડીને શુદ્ધ કર. શુદ્ધ ઉપયોગ જ પરદ્રવ્યનના સંગનું
અકારણ છે, એટલે કે મોક્ષનું કારણ છે.
શરીર અને આત્માને અત્યંત ઘનિષ્ટ સંબંધ કહ્યો હોવા છતાં કર્તાપણાનો સંબંધ
તો જરાપણ નથી. આત્મા શરીરનાં કાર્યોને કરે એવો જરાપણ સંબંધ હોવામાં અત્યંત
વિરોધ છે. ‘સંબંધ’ કહ્યો છે ને? –પણ કાંઈ એકતા તો નથીને? જરા પણ એકતા નથી
ને અત્યંત ભિન્નતા છે, એટલે જરાપણ કર્તાપણું, કારણપણું કે આધારપણું નથી; આમ
જાણતો હોવાથી ધર્માત્મા કોઈ પરદ્રવ્યના કાર્યનો અનુમોદક પણ નથી ને પ્રયોજક પણ
નથી. જ્ઞાની તો સહજ શુદ્ધ જ્ઞાન–દર્શન સ્વભાવના સ્વસંવેદનમય પોતાને અનુભવે છે.
આત્મા અનુમોદક થયા વગર જ શરીર આદિનાં કાર્યો તો સ્વયં થાય જ છે. “આ કાર્ય
આમ થાય તો ઠીક” –એવી જીવની અનુમોદના ન હોય તો પણ જગતના પદાર્થો તો
સ્વયં પોતપોતાના કાર્યને કરી રહ્યા જ છે. માટે આત્મા ખરેખર પરદ્રવ્યના કાર્યનો
અનુમોદક નથી.
અરે જીવો, જ્ઞાનીને જો પરદ્રવ્યના કર્તાપણે કે અનુમોદક પણે દેખશો તો તેની
ઓળખાણમાં તમારી ભૂલ થશે.... તમે ભ્રમમાં પડશો. આ પ્રવચનસારશાસ્ત્રના શબ્દો
રચાય છે કે વાણી બોલાય છે માટે અમે (આચાર્ય) તેના કર્તા હશું કે જડની ક્રિયાના
અનુમોદક હશું એમ જો માનશો તો અમને અન્યાય થશે, અમારી ઓળખાણમાં તમારી
ભૂલ થશે. માટે ભ્રાંતિમાં ન પડશો. અમે તો આત્મા છીએ, અમારી સંમતિ–અમારી
અનુમોદના તો ચિદાનંદસ્વભાવમાં જ છે. એનાથી ભિન્ન સમસ્ત પરદ્રવ્યો પ્રત્યે અમે
અત્યંત અકાર્તા છીએ. તેનું જરાપણ કર્તાપણું, કારણપણું, અનુમોદકપણું અમને નથી,
એક દોકડો પણ નથી.
વાહ! જુઓ તો ખરા આ સંતોની દશા, વનમાં બેઠા બેઠા જડ ચૈતન્યની અત્યંત
ભિન્નતા કરીને જ્ઞાનસ્વભાવમાં મશગુલ થઈને અત્યંત મધ્યસ્થ થયા છે. આવું
મધ્યસ્થપણું તે સર્વ પ્રવચનનો સાર છે.