એટલે તેને ટાળી શકાય છે. ક્રોધ–માન વગેરે દોષ તો આત્મા અજ્ઞાનથી અનાદિનો
કરતો જ આવે છે ને તેથી તે આ સંસારરૂપી જેલમાં પૂરાયેલો છે, તેમાંથી કેમ છૂટાય?
તે વિચારવું જોઈએ. દોષ તો પહેલાંં દરેક આત્મામાં હોય છે, પણ તેનું ભાન કરીને
એટલે કે ‘આ મારો અપરાધ છે પણ તે અપરાધ મારા આત્માનું કાયમી સ્વરૂપ નથી, ’
એમ ઓળખાણ કરીને તે અપરાધને ટાળી શકાય છે ને નિર્દોષતા પ્રગટાવી શકાય છે.
જેમ પાણી ભલે ઊનું થયું તો પણ તેનો સ્વભાવ તો ઠંડો છે, અગ્નિને ઠારી નાંખવાનો
તેનો સ્વભાવ છે; એટલે જે અગ્નિ ઉપર તે ઊનું થયું તે જ અગ્નિ ઉપર જો તે પડે તો તે
પાણી અગ્નિને બુઝવી નાંખે છે, તેમ આ આત્મા શાંત–શીતળસ્વભાવી છે, ને ક્રોધાદિ
તો અગ્નિ જેવા છે; જો કે પોતાની ભૂલથી જ આત્મા ક્રોધાદિ કરે છે, પણ તે કાંઈ તેનો
અસલી સ્વભાવ નથી; અસલી સ્વભાવ તો જ્ઞાન છે તેનું ભાન કરે તો ક્રોધાદિ ટળી
જાય છે ને શાંતરસ પ્રગટે છે. આત્મામાં ચૈતન્યપ્રકાશ છે તે દોષ અને પાપના અંધકારને
નાશ કરી નાંખે છે. અહીં (જેલમાં) પણ ભીત ઉપર લખ્યું છે કે ‘બધા દુઃખનું
મૂળકારણ અજ્ઞાન છે, ’ તે અજ્ઞાનને લીધે જ આ સંસારની જેલના બંધનમાં આત્મા
બંધાયો છે; તેમાંથી છૂટવા માટે આત્માની ઓળખાણ અને સત્સમાગમ કરવા જોઈએ.
આવો અમૂલ્ય મોંઘો મનુષ્યઅવતાર મળ્યો, તે કાંઈ ફરીફરીને નથી મળતો, માટે તેમાં
એવું સારૂં કામ કરવું જોઈએ કે જેથી આત્મા આ ભાવબંધનની જેલમાંથી છૂટે.
શ્રીમદ્રાજચંદ્ર નાની ઉંમરમાં કહે છે કે––