કરે? ધર્મી જીવ વિકલ્પને કેમ ધારણ કરે? ધર્મી જીવ તો શુદ્ધ ઉપયોગરૂપ પોતાના ધર્મને
જ ધારણ કરે છે, ને તે જ ધર્મીનું ચિહ્ન છે.
ઓળખાય છે. આ આમ બોલે છે, આમ ખાય છે, એમ જુએ પણ તેમની અંતરની દ્રષ્ટિ
અને પરિણતિ શું છે તેને ન ઓળખે તો ધર્મીની ઓળખાણ થતી નથી.
દ્રવ્યલિંગ તરીકે નિયમથી નગ્નદશા જ હોય ને પંચમહાવ્રત જ હોય,–એવો જ
વ્યવહાર હોય, પણ તે વ્યવહાર કાંઇ ધર્મીનું ચિહ્ન નથી, તે વ્યવહાર છે માટે
મુનિદશા છે–એમ નથી. મુનિદશા તે વ્યવહારના આશ્રયે નથી પ્રગટી, મુનિદશા તો
ચૈતન્યના પરમાર્થસ્વરૂપમાં લીનતાથી જ પ્રગટી છે. એટલે વિકલ્પ કે દેહની દશારૂપ
લિંગથી ધર્મીનું ગ્રહણ એટલે કે ધર્મીની ઓળખાણ થાય નહીં. “આ આત્મા
નિર્મળદશારૂપે પરિણમ્યો છે”–એમ વિકલ્પ ઉપરથી કે તેની દેહની ક્રિયા ઉપરથી
નક્કી થઇ શકતું નથી, પણ તેની અંતરંગ નિર્મળ પરિણતિરૂપ ચિહ્નની ઓળખાણ
વડે જ તે નક્કી થઇ શકે છે.
અનુભવના રહસ્ય જગત પાસે ખુલ્લા મુકીને સંતોએ મહા ઉપકાર કર્યો છે; તેમાંય આ
અલિંગગ્રહણના ૨૦ બોલનું વર્ણન કરીને તો કમાલ કરી છે.
આત્માનું જ્ઞાન થતું નથી. આત્મામાં અનંતગુણ છે ખરા, પણ ગુણોના ભેદ પાડીને
લક્ષમાં લેવા જાય તો આત્મા અનુભવમાં આવતો નથી;–કેમકે ચૈતન્યમૂર્તિ શુદ્ધ આત્મા
ગુણભેદના વિકલ્પને સ્પર્શતો નથી.
સ્વજ્ઞેય થતો