Atmadharma magazine - Ank 247
(Year 21 - Vir Nirvana Samvat 2490, A.D. 1964).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 58 of 83

background image
શ્રી કાનજીસ્વામી–હીરકજયંતી–અભિનંદન–અંક
વૈશાખ સુદ ૨ઃ પ૧ઃ
જેમ એક ને એક બે થાય તેમાં કોઈ ડાહ્યો માણસ તો ના ન પાડે તેમ સર્વજ્ઞતા
જગતમાં સિદ્ધ છે તેની કોઇ ના પાડી શકે નહિ.
કુંદકુંદાચાર્ય ભગવાન કહે છે કે અહો! “जादोसयं स चेदा सव्वण्हू
આત્મા સ્વયં પોતાના સ્વભાવથી સર્વજ્ઞ થાય છે. પોતાના સ્વાધીન સર્વજ્ઞ
સ્વભાવની પ્રતીત કરવી તે જ પરમાત્મા થવાનો ઉપાય છે. જેને અવતાર જોઇતો
ન હોય, જેને ભવનાં દુઃખનો ભય લાગ્યો હોય ને આત્માની પૂર્ણાનંદ
પરમાત્માદશા પ્રગટ કરવાની ધગશ હોય તે સર્વજ્ઞનો નિર્ણય કરીને યુક્તિ,
આગમ, અનુભવપ્રમાણથી પોતાના આત્માના સર્વજ્ઞ સ્વભાવનો નિર્ણય કરો,
તેની પ્રતીત કરો ને તેમાં અંતર્મુખ થઇને પરિણતિની એકાગ્રતા કરો–આ સર્વજ્ઞ
થવાનો ઉપાય છે. જુઓ! અલ્પજ્ઞતા છે, રાગ છે, નિમિત્ત છે પણ તેના આશ્રયે
સર્વજ્ઞતા થતી નથી. સર્વજ્ઞતા તો પોતાના ધ્રુવ સ્વભાવમાંથી જ પ્રગટે છે.
અહો! ધીરો થઇને ચૈતન્યના સ્વભાવનો વિચાર કર. ક્યાં વળવાથી
સર્વજ્ઞતા ખીલે? સર્વજ્ઞતા છે, તેનો ઉપાય કરનારા અને કહેનારા પણ છે,
તેનાથી વિપરીત કહેનારા પણ છે. માટે પરીક્ષા કરીને સર્વજ્ઞને, સર્વજ્ઞતાને
સાધનારા સંતોને, તથા તેમણે કહેલા સર્વજ્ઞતાના ઉપાયને જાણવા જોઇએ.
ટકાની ત્રણ તોલડી લેવા જાય તો ય ત્યાં ટકોરા મારીને પરીક્ષા કરે છે, જો તેને
સર્વજ્ઞ થવું હોય–પૂર્ણાનંદ પ્રગટ કરવો હોય તેણે જ્ઞાનમાં પરીક્ષા કરીને સર્વજ્ઞને
નક્કી કરવા જોઇએ અને તેના જેવો પોતાના આત્માનો સર્વજ્ઞસ્વભાવ છે તેને
પરખવો જોઇએ.
“પારખ્યાં માણેક મોતિયાં, પરખ્યાં હેમ કપૂર;
પણ એક ન પરખ્યો આતમા, ત્યાં રહ્યો દિગ્મૂઢ.”
માટે અહીં આચાર્ય ભગવાન આત્માનો સર્વજ્ઞ સ્વભાવ ઓળખાવે છે.
અહો! સ્વયં આત્મા જ સર્વજ્ઞતાપણે પરિણમે છે–આવો નિર્ણય કરે તેને અંતરમાં
મુક્તિનો માર્ગ ખૂલ્યા વિના રહે નહિ, તેને કોઇ જાતનો સંદેહ રહે નહિ. સ્વભાવ
શું? પર્યાય શું? વિકાર શું? નિમિત્ત શું?–તે બધાની ઓળખાણ કરીને સ્વભાવ
તરફ વળે તો મુક્તિમાર્ગ પ્રગટે. આ સિવાય બીજા કોઇ ઉપાયે મુક્તિમાર્ગ પ્રગટે
નહિ ને સંદેહ ટળે નહિ.