ઃ ૩૦ઃ શ્રાવણઃ ૨૪૯૦
(૯૪) જ્ઞાન ચેતનાની ભાવના
સમસ્ત કર્મ અને કર્મના ફળોનો ભોગવટો છોડીને, કેવળ ચૈતન્યસ્વરૂપ
આત્મતત્ત્વનો ઉગ્રપણે અનુભવ કરવાની ક્રિયામાં હવે હું અચલિતપણે લીન થાઉં છું.
ચૈતન્યસ્વરૂપના અનુભવમાં મારી આ અચળતા અનંતકાળ સુધી ટકી રહો, હવે મારો
બધોય કાળપ્રવાહ આ ચૈતન્યસ્વરૂપના અનુભવમાં જ વહો!–આમ ધર્મીજીવ નિરંતર
જ્ઞાનચેતનાને ભાવે છે.
(૯પ) તે પવિત્ર આત્મા જયવંત વર્તો
અહો, તેની મુદ્રા! અહો! તેની ગંભીરતા; અહો! તેનું પાવન જ્ઞાન; અહો, તેની
શાંતિ; અહો! તેની ચિન્મુદ્રા ઉપરનો સ્વરૂપનો તરવરાટ; અહો! તેનો વિનય; અહો!
તેનો વૈરાગ્ય, અહો! તેની નિર્માનતા, અહો! તેની ભક્તિ; અહો એની વત્સલતા! અહો,
તેનું આત્મધ્યાન! અને અહો, તે આત્મદ્રવ્ય! તે સર્વગુણસંપન્ન આત્માને નમસ્કાર.
(૯૬) નથી ધર્યો દેહ વિષય વધારવા
રે પામર, અનંત કાળે મળેલા આ ચિંતામણિ જેવા માનવ–જીવનને જો તું વિષય
ભોગને ખાતર જ વીતાવતો હો, ને આત્માની દરકાર ન કરતો હોય તો–એવા તારા
જીવનને ધિક્કાર છે! તે જ જીવન ધન્ય છે કે જે જીવન આત્મસાધનામાં વીતે છે.
આ દુર્લભ મનુષ્યત્વ અને જિનશાસન જેવા પરમ રત્નને પામીને પણ જે જીવ
પોતાનું જીવન વિષયોમાં જ ગાળે છે, તે રાખને માટે રત્નને બાળે છે.
એક ઘણાજ ગરીબ માણસને અચાનક મહા કિંમતી રત્ન મળી ગયું; જંગલમાં તે
ઘણો ભૂખ્યો હતો છતાં આળસને લીધે તે માણસ રત્ન વટાવીને ખોરાક લેવા ગામમાં ન
ગયો અને ઘણો વખત સૂઈ રહ્યો. પછી ઊઠયો ત્યારે પણ ઝટ ગામમાં ન ગયો અને ત્યાં
જ બેઠા બેઠા વિચાર્યું કે પહેલાં નાહી–ધોઇ મોઢું સાફ કરીને પછી ગામમાં જઇશ ને
ખાઇશ; એમ વિચારીને નાયો–ધોયો. પછી મોઢું સાફ કરવા વિચાર્યું. મોઢે ઘસવા રાખને
ખાતર મૂર્ખાએ વગર વિચારે પોતાની પાસેનું રત્ન બાળીને તેની રાખ કરી અને દાંતે
ઘસીને મોઢું સાફ કર્યું. હવે ગામમાં ખોરાક લેવા જવા વિચાર કર્યો–પરંતુ–એકનું એક જે
અમૂલ્ય રત્ન હતું તે તો બાળી નાખ્યું, તેથી હવે તેની પાસે કાંઈ હતું નહિં એટલે તે ત્યાં
જ ભૂખ્યો ભૂખ્યો મરી ગયો. અરે, જુઓ! તેને રત્ન તો મળ્યું પણ સદુપયોગ કરતાં ન
આવડયો; રાખને માટે રત્નને બાળી નાંખ્યું.
હે ભવ્ય જિજ્ઞાસુ! એના જેવી મૂર્ખતા તું ન કરતો. અનંત–અનંતકાળે મોંઘુ
આ માનવજીવન અને તેમાં પણ રત્નચિંતામણિ જેવું જિનેન્દ્રશાસન તથા સંતોનો
સમાગમ મળ્યો છે એવા આ પરમ દુર્લભજીવનને તું રાખ જેવા વિષયભોગોને ખાતર
બાળીશ નહિ. મૂર્ખાની જેમ ઊંઘવામાં અને નાવા–ધોવામાં–વેપારધંધામાં જીવન વ્યર્થ
ગુમાવીશ નહિ, પણ એક ક્ષણમાત્રના વિલંબ વગર તું તારું આત્મસાધન કરજે. આ
જીવનમાં જિનેન્દ્ર–