: ભાદરવો : આત્મધર્મ : ૧૭ :
જરીક મંદતા થાય ત્યાં તે મંદરાગના વેદનમાં (સાતાના વેદનમાં) એકાકાર
થઈને તેને અજ્ઞાની શાંતિનું વેદન માને છે, પણ એ કાંઈ શાંતિ નથી, એ તો રાગનું જ
વેદન છે. રાગ પોતે આકુળતારૂપ–અશાંત છે, તો તેના વેદનમાં શાંતિ કેવી? રાગથી
જુદો પડીને જ્ઞાનના વેદનમાં આવે તો જ શાંતિનું વેદન થાય. રાગથી ભિન્નતાનું ભાન
પણ જેને નથી તેને શાંતિનું વેદન કેવું? ભેદજ્ઞાન કરીને રાગથી ભિન્ન જ્ઞાનમાં ઉપયોગને
જોડે તો જ સ્વભાવની અતીન્દ્રિય અપૂર્વ શાંતિનું વેદન થાય.
અશુદ્ધિ
આત્મધર્મ અંક ૨૫૦ માં જે ૧૦૧ પ્રશ્નના ઉત્તરો આપ્યા છે તેમાં નીચે મુજબ
અશુદ્ધિ રહી ગઈ છે તે સુધારવા વિનંતિ છે–
* ઉત્તર (૪૦) માં પારિણામિકભાવ પ્રેસની ભૂલથી છપાઈ ગયેલ છે.
અનાદિશાંતભાવો બે જ છે–ઉદયભાવ અને ક્ષયોપશમભાવ.
* ઉત્તર (૮૫) માં ગણધરદેવને પાંચે ભાવો હોઈ શકે એમ લખેલ છે, તે
સંબંધમાં રાત્રિચર્ચામાં ગુરુદેવે કહ્યું કે ગણધરદેવ ઉત્કૃષ્ટ ઋદ્ધિઓના સ્વામી છે, તેમને
ઉપશમશ્રેણી ન હોય પણ ક્ષપકશ્રેણી જ હોય. (આ સંબંધી વિશેષ શાસ્ત્રાધાર મળશે તો
હવે પછી આપીશું.)
* ઉત્તર નં. (૧૨) માં બધા છદ્મસ્થ જીવોને ઉદય અને ક્ષયોપશમ લખેલ છે,
તેમાં જરા વધુ સ્પષ્ટતા આ પ્રમાણે છે: બધા છદ્મસ્થ જીવોને ક્ષયોપશમભાવ હોય છે ને
છદ્મસ્થ સિવાયના જીવોને તે ભાવ હોતો નથી, એ વિવક્ષાના લક્ષે આ પ્રશ્ન લખાયો
હતો. ક્ષયોપશમ ઉપરાંત ઉદય અને પારિણામિકભાવ પણ જો કે બધા છદ્મસ્થ જીવોને
હોય છે, પરંતુ છદ્મસ્થ સિવાયના બીજા જીવોને પણ તે ભાવો હોય છે.
(ઉપરોક્ત ચર્ચાઓ પ્રત્યે ધ્યાન ખેંચનાર વડીલ સાધર્મીઓનો ‘આત્મધર્મ’
આભાર માને છે.)