Atmadharma magazine - Ank 253
(Year 22 - Vir Nirvana Samvat 2491, A.D. 1965).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 21 of 45

background image
: ૧૮ : : કારતક :
મોક્ષમાર્ગની સિદ્ધિ અભેદસ્વભાવના આશ્રયે છે; વ્યવહારવડે કાંઈ જ સિદ્ધિ નથી.
આત્મામાં કર્તા, કર્મ, કારણ વગેરે જે છ કારકશક્તિ છે તે પણ ખરેખર
પરથી નિરપેક્ષ છે. આત્મા વીતરાગ પર્યાયરૂપ પરિણમ્યો તે મોક્ષનું નિશ્ચય સાધન
છે. અને ખરેખર તો સાધક અને સાધ્ય એવા બે ભેદથી આત્માને લક્ષમાં લેવો તે
પણ વ્યવહાર છે. તે વ્યવહારથી (ભેદના વિકલ્પથી) શું સાધ્ય છે? તો કહે છે કે
કાંઈ જ સાધ્ય નથી. ભેદના વિકલ્પથી પાર એકાકાર સ્વભાવ જેવો છે તેવો સાક્ષાત્
જ્ઞાનમાં–અનુભવમાં લેવો તે જ પરમાર્થ છે. અરે, રાગને વ્યવહારસાધન કહેવું–
તેનાથી કાંઈ પ્રયોજન સધાતું નથી, માટે તે આશ્રય કરવા યોગ્ય નથી. મોક્ષમાર્ગના
સાધનની ભૂમિકા સાથે જે રાગ હોય તે તેની મર્યાદાનો હોય એટલે અનુકૂળ જ
હોય, ભૂમિકાથી વિરુદ્ધ રાગ ન જ હોય; આવા રાગને વ્યવહારસાધન કહેવાય, તો
પણ તે વ્યવહારના આશ્રયથી કાંઈ સિદ્ધિ નથી. સિદ્ધિ તો પરમાર્થસાધનથી જ છે.
આત્માના જ્ઞાનની જેમ બધી નિર્મળ પર્યાયોમાં પણ નિશ્ચય–વ્યવહારનું એ પ્રમાણ
સમજી લેવું. જેટલો ભેદરૂપ વ્યવહાર છે, કે જેટલો પર સાથે સંબંધ બતાવે છે–તે
બધોય વ્યવહાર કાંઈ પ્રયોજનરૂપ નથી, અર્થાત્ તેના આશ્રયથી મોક્ષમાર્ગની સિદ્ધિ
થતી નથી. અભેદરૂપ જે પરમાર્થસ્વભાવ, તેની સાથે જ નિર્મળપર્યાયની અભેદતા
છે, ને તે અભેદના આશ્રયે જ મોક્ષમાર્ગરૂપ પ્રયોજનની સિદ્ધિ થાય છે.–માટે પરથી
નિરપેક્ષ એવું તે શુદ્ધતત્ત્વ જ અનુભવનીય છે.
મહાવીર કા સન્દેશ
સ્વસન્મુખ બનો....
આત્મશક્તિને સંભાળો......
આત્મિક વીરતા પ્રગટ કરો......
સ્વાશ્રયના બળથી મોક્ષ પ્રાપ્ત કરો.....

આ જ માર્ગે અમે મોક્ષ પામ્યા છીએ,
અને તમારે માટે પણ આ જ માર્ગ છે.
– આ છે ભગવાન મહાવીરનો સન્દેશ.