: કારતક : : ૨૭ :
* દુનિયાને છોડીને...
દુનિયાને સાથે રાખીને મોક્ષમાં નથી જવું, પરંતુ દુનિયાને છોડીને મોક્ષમાં જવું
છે; માટે હે મોક્ષાર્થી! દુનિયાની સ્પૃહા છોડીને આત્મલક્ષે તું મોક્ષસાધન કરજે. જો
દુનિયાની સ્પૃહામાં રોકાઈશ તો આત્મલક્ષ ચુકાઈ જશે...
* સમ્યગ્દ્રષ્ટિનો યોગ
સમ્યગ્દ્રષ્ટિનો યોગ એ છે કે તેણે પોતાના ઉપયોગને અંતરમાં વાળીને
નિજસ્વરૂપમાં જોડયો છે. ઉપયોગનું નિજસ્વરૂપમાં જોડાણ–તે જ સાચો યોગ છે.
ઉપયોગને જે પરમાં જોડે, કે રાગમાં જોડે તેને શુદ્ધ યોગ હોતો નથી. આ રીતે
સમ્યગ્દ્રષ્ટિને જ સમ્યક્યોગ (ઉપયોગનું સાચું જોડાણ) હોય છે.
* તીવ્ર જિજ્ઞાસા
આત્માની એવી તીવ્ર જિજ્ઞાસા જાગવી જોઈએ કે, તીવ્ર તૃષાતૂર જેમ ઠંડું ને મીઠું
પાણી મળતાં પ્રેમથી પીને તૃપ્ત થાય તેમ, ચૈતન્યસ્વરૂપના અમૃતની પ્રાપ્તિનો ઉપાય
સાંભળતાં જ પ્રેમથી–ઉલ્લાસથી ગ્રહણ કરીને અંતરમાં ડુબકી મારીને સ્વાનુભવજળના
અમૃતપાન કરીને તૃપ્ત થાય.
* સ્વાનુભવનો સ્વાદ લેવાની વિધિ
જ્ઞાનદ્રષ્ટિથી, એટલે રાગથી ભિન્ન દ્રષ્ટિથી, અંતરમાં જોતાં રાગવગરના શુદ્ધ
ચૈતન્યસ્વાદપણે આત્મા અનુભવાય છે. શુદ્ધ જ્ઞાનવડે આવી સ્વાનુભૂતિ થાય છે.
જ્ઞાનનો સ્વાદ ને રાગનો સ્વાદ અત્યંત ભિન્ન છે. જ્ઞાનવડે એ સ્વાદનો ભેદ જાણીને,
જ્ઞાન પોતે પોતાના સ્વાદને વેદે–એ જ સ્વાનુભવનો સ્વાદ લેવાની વિધિ છે.
સ્વાનુભવનો એ સ્વાદ પરમ આનંદથી ભરેલો, શાંત આકુળતા વગરનો છે. એ સ્વાદ
જેણે ચાખ્યો તે સિદ્ધપદનો સાધક થયો, ને તેણે જ સિદ્ધપ્રભુને સાચી રીતે ઓળખીને
પોતાના અંતરમાં સ્થાપ્યા.
* ધર્મ અને અધર્મ
બંધભાવ કહો કે અધર્મ કહો; ને મોક્ષભાવ કહો કે ધર્મ કહો. શુભ કે અશુભ–જે
કોઈ સરાગપરિણામ છે તે ભાવબંધ છે, એટલે તે ધર્મ નથી, તે મોક્ષનું સાધન નથી.
બંધભાવો મોક્ષનું સાધન કેમ થાય? મોક્ષનું કારણ તો મોહ–રાગદ્વેષ વગરના નિર્મળ