: ૩૪ : : કારતક :
મંગલાચરણમાં ટીકાકાર કહે છે કે–
चिदानंदैकरुपाय जिनाय परमात्मने।
परमात्म प्रकाशाय नित्यं सिद्धात्मने नमः।।
જેઓ માત્ર જ્ઞાન–આનંદ સ્વરૂપ છે, જિન છે, પરમાત્મા છે એવા શ્રી સિદ્ધ
ભગવાનને પરમાત્મ–પ્રકાશની પ્રાપ્તિ અર્થે નમસ્કાર હો. સિદ્ધ ભગવંતો
પરમઆત્મસ્વરૂપના પ્રકાશક છે, અર્થાત્ આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ કેવું છે તે તેઓ પ્રસિદ્ધ
કરે છે, સિદ્ધ ભગવંતોને ઓળખતાં આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ લક્ષમાં આવે છે.
સિદ્ધ ભગવંતો કઈ રીતે સિદ્ધ થયા?–કે પરમાત્મસ્વરૂપનું ધ્યાન કરીને; એવા
સિદ્ધ ભગવંતોને મંગલાચરણમાં નમસ્કાર કરે છે–
जे जाया झाणग्गियए कम्मकलंक डहेवि।
णिञ्चणिरंजण णाणमय ते परमप्य णवेवि।।१।।
ધ્યાનરૂપી અગ્નિવડે કર્મકલંકને દગ્ધ કરીને જેઓ નિત્ય નિરંજન જ્ઞાનમય થયા
એવા પરમાત્માને–નમસ્કાર કર્યા છે. આત્મા સદાય પરમાત્મ સ્વભાવથી ભરેલો છે તેનું
ધ્યાન તે જ પરમાત્મા થવાનો ઉપાય છે. સમ્યગ્દર્શન પણ એના ધ્યાનથી જ પ્રગટે છે.
અહા, જે પરમાત્મસ્વરૂપની વાત કહેતાં–સાંભળતાં પણ શાંતિ થાય તે સ્વરૂપ
પ્રગટે એની તો વાત શી કરવી? જેનું સ્મરણ પણ આનંદ ઉપજાવે તેના સાક્ષાત્
અનુભવના આનંદનું શું કહેવું? તે કેમ પ્રગટે?–કે તેના ધ્યાનથી જ પ્રગટે.
જીવે પરનો જ ખ્યાલ કર્યો છે ને પરની જ સંભાળ કરી છે; પોતાના સ્વરૂપને
ખ્યાલમાં લીધું નથી, સ્વરૂપની સંભાળ કરી નથી. અનંતગુણથી ભરેલા નિજસ્વરૂપને
સંભાળે તો પરમાત્મદશા પ્રગટી જાય.
આત્મા પરમાત્મસ્વરૂપ છે તેનું પ્રકાશક આ શાસ્ત્ર છે; તે પરમાત્મસ્વરૂપ જેમને
પ્રગટ્યું છે એવા શુદ્ધાત્માને નમસ્કાર કરીને સ્વાનુભૂતિથી આ આત્માનું પરમાત્મસ્વરૂપ
કેમ પ્રગટે? તે બતાવ્યું છે.
શુદ્ધ સ્વરૂપને પામેલા સિદ્ધ ભગવંતોનો આત્મા, આ આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ પણ
પ્રકાશે છે. આનંદધામ આત્મા છે એમ સિદ્ધ ભગવંતો પ્રસિદ્ધ કરે છે. તેઓ તો શુદ્ધ