કાંઈ ગણતરી નથી; માટે એમાં અભિમાન શા?
માણસોને પણ તે આદરે નહીં; ધર્મથી વિરુદ્ધ હોય એવા સ્થાનમાં પોતાની પુત્રી વગેરેને
આપે નહિ; વળી લોકમૂઢતાને તે સેવે નહિ, એટલે અમુક નદીમાં નહાવાથી પુણ્ય થશે,
પીપળો વગેરે અમુક ઝાડ વગેરે પૂજ્ય છે, કોઈ સ્ત્રીને સતિ કહેવી ને વળી તેને પાંચ
પતિ કહેવા–એ બધા લોકમૂઢતાના પ્રકારો છે, ધર્મીજીવને એવી લોકમૂઢતા હોય નહિ.
સર્વજ્ઞનું સ્વરૂપ શું, વીતરાગી નિર્ગ્રંથ–મુનિ કેવા હોય, તેમની કહેલી વાણીરૂપ શાસ્ત્રો
કેવા હોય–એનું સ્વરૂપ સમ્યગ્દ્રષ્ટિ બરાબર ઓળખે છે, એ દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્ર તો સર્વોત્કૃષ્ટ
પદાર્થો છે, તેમાં ધર્મીજીવને મૂઢતા હોય નહિ. સર્વજ્ઞના સ્વરૂપમાં જેને સંદેહ ન હોય,
સર્વજ્ઞસ્વરૂપનો પરમ આદર હોય, એ જ રીતે મુનિદશાનો પણ મહાન આદર હોય.–
એમાં ધર્મીજીવ જરાય ઢીલાશ ન રાખે. જેઓ કુદેવાદિને છોડતો નથી તેને માટે કહે છે કે
અરે, આ લોકમાં સર્પને દેખીને તો ભયભીત થઈને લોકો ભાગે છે, પરંતુ જેનું સેવન
સર્પ કરતાંય વધુ અહિતકારી છે એવા કુગુરુના સેવનને જીવો છોડતો નથી. સર્પનું વિષ
બહુ તો એકવાર મારે છે, પણ કુગુરુના સેવનમાં જે મિથ્યાભાવ છે તેનાથી તો સંસારમાં
અનંતવાર મરણ થાય છે. માટે ધર્મનો જેને ખરો પ્રેમ હોય તે એવા કુદેવ કુગુરુના
સેવનને છોડે છે.
કોઈ શરીર નથી કે જે તેણે ધારણ કર્યું ન હોય, એવું કોઈ ક્ષેત્ર લોકમાં નથી કે જ્યાં
તે ન જન્મ્યો હોય; એવો કોઈ ઉત્સર્પિણી કે અવસર્પિણીનો કાળ નથી કે જેમાં તેણે
જન્મ–મરણ કર્યા ન હોય, એવો કોઈ મિથ્યાદ્રષ્ટિનો ભવ નથી કે જે તેણે ધારણ કર્યો
ન હોય; સ્વર્ગમાં અસંખ્યાત વર્ષના આયુષ્યપણે ઉપજી આવ્યો ને નિગોદમાં એક
શ્વાસમાં ૧૮ વાર પણ જન્મ્યો ને મર્યો. એકેય ભવ બાકી નથી રાખ્યો. અને
મિથ્યાદ્રષ્ટિને યોગ્ય એવા કોઈ અશુદ્ધભાવો બાકી નથી કે જે સંસારભ્રમણમાં જીવે ન
સેવ્યા હોય, ઉત્કૃષ્ટ પાપ ભાવ ને ઉત્કૃષ્ટ (મિથ્યાદ્રષ્ટિને યોગ્ય) પુણ્યભાવ જીવ કરી
ચૂક્્યો છે પણ ચૈતન્યની શુદ્ધતાનો ભાવ તેણે કદી પૂર્વે પ્રગટ કર્યો નથી.
કુંદકુંદસ્વામી કહે છે કે દ્રવ્યકર્મ–ભાવકર્મ ને નોકર્મ એ બધા પરદ્રવ્ય છે, તે
પરદ્રવ્યમાં જે રત છે, ને તેનાથી ભિન્ન સ્વદ્રવ્યને જે જાણતો નથી તે જીવ સાધુના
વ્રતો ધારણ કરે તોપણ મિથ્યાદ્રષ્ટિ જ છે, ને મિથ્યાદ્રષ્ટિપણાને લીધે