Atmadharma magazine - Ank 258
(Year 22 - Vir Nirvana Samvat 2491, A.D. 1965).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 11 of 37

background image
: ૮ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર :
આત્મા છે. શુદ્ધનયના વિષયરૂપ શુદ્ધ આત્માને જ અહીં આત્મા કહ્યો છે, નિર્મળ
પરિણતિ પણ તેમાં ભેગી સમાય છે; પણ વિકાર તેમાં સમાતો નથી. શુદ્ધ દ્રવ્યમાં
સ્થાપેલી દ્રષ્ટિ વડે તે નિર્મળભાવપણે જ ઉપજે છે. વિકારથી ભિન્નપણે ઉપજે છે.
શુદ્ધ આત્મા વિકારને સ્પર્શતો નથી, એ તો પોતાના નિર્મળ ઉત્પાદ વ્યય ધુ્રવને
જ સ્પર્શે છે.
પ્રવચનસારમાં જે ઉત્પાદ વ્યય ધુ્રવ સ્વભાવ કહ્યો તેમાં તો ઉદયાદિ પાંચે ભાવો
જીવમાં સમાય છે. અને અહીં ૪૭ શક્તિમાં આત્માનો જે ઉત્પાદ–વ્યય–ધુ્રવ સ્વભાવ
કહ્યો તેમાં ઉદયભાવ ન સમાય, તેમાં તો નિર્મળભાવો જ આવે.
(૭૦) આત્માને જાણનારું જ્ઞાન ઈન્દ્રિયાતીત છે.
અમૂર્ત આત્મસ્વભાવને જાણે તે એકલા ઈન્દ્રિયજ્ઞાનમાં અટકે નહિ. કેમ કે,
ઈન્દ્રિય– જ્ઞાનનો વિષય તો મૂર્ત જ છે; અમૂર્ત આત્માને જાણનારું જ્ઞાન તો ઈન્દ્રિયાતીત
છે; ઈન્દ્રિયાતીત થઈને જ્યાં સ્વભાવને પકડયો ત્યાં કર્મનો સંબંધ પણ આત્મામાં
ભાસતો નથી, એકલા શુદ્ધ જ્ઞાનાદિ સ્વભાવનો પિંડ જ ભાસે છે.
(૭૧) તને શરમ નથી આવતી?
અરે, ચૈતન્ય પ્રભુ! તારી શક્તિના એક ટંકારે તું કેવળજ્ઞાન લે......એવી તારી
તાકાત....ને તું કહે કે મને મારું સ્વરૂપ ન સમજાય....એમ કહેતાં તને શરમ નથી
આવતી? ને ભવના અભાવની વાત સાંભળતાં તને થાક લાગે છે? અરે, સાધક દશાના
તારા એક વિકલ્પની એટલી તાકાત કે ઈન્દ્રના ઈન્દ્રાસનનેય એકવાર તો ડોલાવી
દ્યે....જન્મતાં વેંત ત્રણલોકને ક્ષણભર તો ખળભળાવી નાંખે.–જેના એક વિકલ્પની
આટલી તાકાત, તેના આખા પવિત્ર સ્વભાવની કેટલી તાકાત? આવી તાકાતવાળો તું
કહે કે મને મારું સ્વરૂપ ન સમજાય.....એમાં તને શરમ નથી આવતી?
(૭૨) દરિયા જેવો આત્મસ્વભાવ,
તેમા વિકારના કર્તૃત્વરૂપી મેલ સમાય નહિ,
અનંત શક્તિથી ભરેલો આ ચૈતન્ય દરિયો....તેનામાં એક એવી શક્તિ છે કે
તે નિર્મળ પરિણામને જ કરે ને એનાથી વિરુદ્ધ વિકારપરિણામોનો અકર્તા રહે.
વિકારનું કર્તા– પણું શક્તિના સ્વભાવમાં નથી. શક્તિ સ્વભાવથી જુઓ તો
આત્મામાં વિકારનું કર્તાપણું નથી. આવા સ્વભાવને દ્રષ્ટિમાં લેતાં તેની શક્તિઓ
નિર્મળ પરિણમનના