ગયો. આવા તો અસંખ્યાતા તિર્યંચો નિર્વિકલ્પ અનુભવને પામેલા, ને તેથી પણ ઊંચે
પાંચમી ભૂમિકા પામેલા છે. અસંખ્યાતા તિર્યંચો, અસંખ્યાતા દેવો, અસંખ્યાતા નારકી
જીવો પણ શુદ્ધ આત્માનો નિર્વિકલ્પઅનુભવ પામેલા છે.
અનુભવ હૈ રસકૂપ;
અનુભવ મારગ મોક્ષકા,
અનુભવ મોક્ષસ્વરૂપ.
એવો છે કે તેને હાથમાં લઈને ચિંતવતાં સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર–કેવળજ્ઞાન–મોક્ષ
બધુંય આપે. એ અનુભવ અમૃતરસનો કુવો છે–કે જેનો સ્વાદ ચાખતાં આત્મા અમર
થાય છે.–જગતના બધા સ્વાદથી અનુભવના અતીન્દ્રિય આનંદનો સ્વાદ જુદો છે.
આવો સ્વાનુભવ તે જ મોક્ષનો માર્ગ છે, ને તે પોતે મોક્ષસ્વરૂપ છે. વિકલ્પો તો બધાય
અનુભવથી બાહ્ય છે, પરવસ્તુ જેવા છે. આ સ્વાનુભવમાં વિકલ્પની કે કોઈ બીજાની
અપેક્ષા નથી, પરથી ને વિકલ્પથી અત્યંત નિરપેક્ષ, પરથી અત્યંત ઉદાસીન આ
અનુભવ પ્રત્યક્ષ જ્ઞાનગમ્ય છે. મતિશ્રુતમાંય સ્વભાવસન્મુખતા વખતે પ્રત્યક્ષપણું
અતીન્દ્રિયપણું છે. આવું વિશેષજ્ઞાન તે અનુભવ છે અને આવા અનુભવ સાથે
સમ્યક્ત્વ સદા હોય છે. સમ્યગ્દ્રષ્ટિને જ આવો અનુભવ હોય, મિથ્યાદ્રષ્ટિને આવો
અનુભવ હોય નહિ–એ નિયમ છે.
અનુભવવડે જીવ વસ્તુ પોતે પોતાના શુદ્ધસ્વરૂપના સ્વાદને પ્રત્યક્ષપણે આસ્વાદે છે, ને
સ્વરૂપના આવા આસ્વાદપૂર્વક તેની જ પ્રતીત થઈ તે જ સમ્યગ્દર્શન છે.