Atmadharma magazine - Ank 258
(Year 22 - Vir Nirvana Samvat 2491, A.D. 1965).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 28 of 37

background image
: ચૈત્ર : આત્મધર્મ : ૨પ :
સુખી થવા શું કરવું?
આત્મામાં જવું
ભાઈ! પરદ્રવ્યનો સંબંધ કરવા જઈશ તેટલો દુઃખી થઈશ. તારું સુખ તો
તારા સ્વદ્રવ્યમાં છે....માટે અનુભૂતિ વડે સ્વદ્રવ્યમાં જા.....તો તને સુખ થશે.
સુખનો પંથ કહો કે મોક્ષમાર્ગ કહો–તે સ્વદ્રવ્યના અવલંબને છે;
નિશ્ચયરત્નત્રયની સાથે સાધકને વ્યવહારરત્નત્રય પણ હોય છે. ભેદરત્નત્રય અથવા
વ્યવહારરત્નત્રય પણ ખરેખર મોક્ષમાર્ગી જીવને જ હોય છે; અજ્ઞાનીને વ્યવહારરત્નત્રય
પણ સાચાં નથી હોતાં, વ્યવહારશ્રદ્ધા ત્યારે સાચી કહેવાય કે વ્યવહારના અવલંબને
મોક્ષમાર્ગ ન માને; વ્યવહારનું અવલંબન તે મોક્ષમાર્ગ નથી, એનું અવલંબન છોડીને
પરમાર્થનું અવલંબન કરવું તે જ મોક્ષમાર્ગ છે, એમ જાણે ત્યારે તો વ્યવહારશ્રદ્ધા–જ્ઞાન
સાચાં કહેવાય. આ વ્યવહારનો વિકલ્પ છે તે મોક્ષનું સાધન થશે એમ માને તેને તો
વ્યવહારશ્રદ્ધા પણ સાચી નથી.
પરમાર્થ–મોક્ષમાર્ગ એકલા શુદ્ધઆત્માના અવલંબને છે. શુદ્ધ સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–
ચારિત્રરૂપે પરિણમેલો આત્મા તે જ અભેદપણે મોક્ષમાર્ગ છે. વ્યવહારરત્નત્રયનો રાગ
પોતે કાંઈ મોક્ષમાર્ગરૂપે પરિણમતો નથી.
છ દ્રવ્યનું જે જાણપણું છે તેને વ્યવહારે સમ્કત્વનું કારણ કહ્યું છે. છ દ્રવ્યનું
સ્વરૂપ સર્વજ્ઞ સિવાય બીજાના મતમાં વાસ્તવિક હોય નહિ, એટલે છ દ્રવ્યને જાણતાં
સર્વજ્ઞની પ્રતીત ભેગી હોય જ, એટલે આત્માના પૂર્ણ જ્ઞાનસ્વભાવનો તેમાં સ્વીકાર
આવી જાય છે. અને જ્યારે અંતમુર્ખ થઈને નિર્વિકલ્પપણે પોતાના સ્વભાવને પ્રતીતમાં
લ્યે ત્યારે નિશ્ચય સમ્યક્ત્વ છે, અને તે મોક્ષમાર્ગરૂપ છે.