Atmadharma magazine - Ank 259
(Year 22 - Vir Nirvana Samvat 2491, A.D. 1965).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 54 of 89

background image
: વૈશાખ : આત્મધર્મ : ૪૩ :
અનંતનો અંત છે જ નહિ કે જે જ્ઞાનમાં જણાય. જ્ઞાનસામર્થ્ય એવું છે
કે અનંતને પણ અનંતરૂપે જ જાણી લે છે. એ જ્ઞાનનો દિવ્ય મહિમા છે.
“અનંતતાનું સ્વરૂપ દ્રષ્ટાંત વડે દર્શાવીએ છીએ; જેમકે, વડના વૃક્ષનું એક બીજ
અનંતતા સમજાવવા અહીં વૃક્ષ અને બીજનું દ્રષ્ટાંત આપ્યું છે. વૃક્ષ અને બીજની
પરંપરા અનાદિની છે, પહેલાં વૃક્ષ કે પહેલાં બીજ?–તો પરંપરાથી બંને અનાદિના છે. ને
સૂક્ષ્મ વિચારથી જોતાં એકેક બીજમાં ભવિષ્યના અનંતા વૃક્ષની તાકાત છે.–એમ બંનેની
પરંપરા વિચારતાં તેનો ક્્યાંય પાર ન આવે, તેમ જીવમાં વિકારની ને કર્મની પરંપરા
અનાદિથી ચાલી રહી છે, ને શુદ્ધપર્યાયનો પ્રવાહ પણ જગતમાં અનાદિથી ચાલી જ રહ્યો
છે. પહેલાં સિદ્ધ કે સંસાર? તો બંને પ્રવાહ પણ જગતમાં અનાદિથી ચાલી જ રહ્યો છે.
પહેલાં સિદ્ધ કે સંસાર? –તો બંને અનાદિના છે? પહેલાં વિકાર કે કર્મ? તો બંનેની
પરંપરા અનાદિની છે? પહેલા દ્રવ્ય કે પર્યાય? પહેલાં સામાન્ય કે વિશેષ? તો એ બંને
અનાદિના છે, પહેલાં–પછીપણું તેમાં નથી.