: ૨ : આત્મધર્મ : શ્રાવણ :
‘અમૃત’ ના કલશથી
આત્માનો અભિષેક
વાહ, ‘સમયસાર–કલશ’ માં તો આચાર્યદેવે સ્વાનુભવરૂપી
અમૃતના કળશ ભરીભરીને ભગવાન આત્માને નવરાવ્યો છે.
શુદ્ધવસ્તુનો અનુભવ બતાવીને અમૃતચંદ્રાચાર્યદેવે અમૃત રેડયાં છે.
એક સૂક્ષ્મ વિકલ્પની પણ જેમાં ભેળસેળ નથી–એવો
શુદ્ધઆત્મસ્વભાવ શુદ્ધનયવડે અનુભવાય છે. હે જીવ! સમસ્ત
સંકલ્પ–વિકલ્પ છોડીને જ્ઞાનવડે તું આવો અનુભવ કર–એમ સંતોનો
ઉપદેશ છે. આ ઉપદેશ ઝીલીને વીરતાવાળો જીવ સમ્યક્ પુરુષાર્થવડે
તેને અનુભવે છે.
आत्मस्वभावं परभावभिन्नम् अपूर्णमाद्यं तविमुक्तमेकम्।
विलीनसंकल्पविकल्पजालं प्रकाशयन् शुद्धनयोऽभ्युदेति।।१०।।
દિવ્યધ્વનિમાં જે શુદ્ધાત્માનું સ્વરૂપ સાંભળ્યું, ગુરુપરંપરાથી અનુગ્રહપૂર્વક
શુદ્ધાત્માનો જે ઉપદેશ મળ્યો, અને પોતે પ્રચુર સ્વસંવેદન સ્વાનુભવથી શુદ્ધાત્માને
અનુભવ્યો, તે સમસ્ત નિજવૈભવથી કુંદકુંદાચાર્યદેવે સમયસારમાં શુદ્ધ આત્મા દેખાડયો
છે; અને અમૃતચંદ્રાચાર્યદેવે તેની ટીકા કરીને આ શુદ્ધાત્મરસનાં અમૃત ઘોળ્યાં
છે.....વીરતાવાળા જીવને એ પચે એવાં છે. વીરતા એટલે સ્વભાવ તરફના
વીર્યોલ્લાસવાળા જીવો આ શુદ્ધાત્માની વાત સાંભળતાં અસંખ્યપ્રદેશે પુરુષાર્થથી ઉલ્લસી
જાય છે. ને જેનામાં વિકલ્પથી જુદા પડવાનું વીર્ય નથી. શુદ્ધાત્મા તરફનો વીર્યોલ્લાસ
નથી તે તો આવી શુદ્ધાત્માના અનુભવની વાતને હૃદયમાં ઝીલી શકતો નથી. ‘અરે,
અત્યારે આત્મા શુદ્ધ હોય! અત્યારે આત્મા અબદ્ધ હોય!’ એમ સંદેહ કરતો તે
પુરુષાર્થહીનપણામાં અટકી જાય છે; ને વીરતાવાળો જીવ તો વિકલ્પથી પાર થઈને, શુદ્ધ
સ્વભાવમાં પ્રવેશીને સમ્યક્ પુરુષાર્થવડે તેને અનુભવે છે.
શુદ્ધસ્વરૂપ જીવવસ્તુને અનુભવમાં લઈને શુદ્ધનય પ્રકાશમાન થાય છે. જીવવસ્તુ
આદિ–અંતથી રહિત છે. વળી શુદ્ધ જીવવસ્તુનો અનુભવ થતાં સંકલ્પ–વિકલ્પની જાળ
વિલય થઈ ગઈ છે. રાગાદિ અનેક સંકલ્પો ને જ્ઞાનના અનેક વિકલ્પો તે બધાય
સ્વાનુભવ થતાં જ છૂટી જાય છે. આવા શુદ્ધ વસ્તુસ્વરૂપને જે સૂચિત કરે–અનુભવમાં
લ્યે તે શુદ્ધનય છે, તે જ સમ્યક્ત્વ છે.