છે પણ આત્માના સ્વરૂપનો અનુભવ થતો નથી. અતીન્દ્રિય આનંદના વેદનસહિત
જે સમ્યગ્દર્શન થાય છે તે કાંઈ એવા વિકલ્પરૂપ વિચારોવડે થતું નથી.
જિજ્ઞાસુદશામાં એવા વિચારોની ધારા હોય છે, પણ પછી તે વિકલ્પથી પણ આઘો
ખસીને જ્ઞાનને અંતરમાં લઈ જાય–ત્યારે જ નિર્વિકલ્પ અનુભૂતિમાં ભગવાન
આત્મા અતીન્દ્રિયઆનંદસહિત પ્રગટ થાય છે.–આનું નામ સમ્યક્ત્વ; ને આ
આત્માને સાધવાની રીત.
આવું વેદન કરે ત્યારે જ સમ્યગ્દર્શન થાય.
આનંદથી ભરેલો છે, તેમાં આકુળતા નથી.–આવો સ્વાદ અનુભવમાં સીધો આવે છે.
જેમ ગરમીના દિવસોમાં મોઢામાં ઠંડા આઈસક્રીમનો લચકો ચૂસે ને ઠંડો–મીડો સ્વાદ
આસ્વાદે, તેમ સ્વાનુભવમાં ચૈતન્યના શીતળ ચોસલાનો અતીન્દ્રિય શાંત આનંદસ્વાદ
સીધેસીધો ધર્મીને આસ્વાદમાં આવે છે. આઈસક્રીમનો સ્વાદ તો ઈન્દ્રિયગમ્ય છે ને
અનુભવમાં તો લોકોત્તર અતીન્દ્રિય સ્વાદ છે,–એ સ્વાદ કોઈ દ્રષ્ટાંતથી બતાવી ન
શકાય.
સ્વાનુભવમાં છે;– આવા કારણના સેવનથી મોક્ષકાર્ય સધાય છે. સમ્યગ્દર્શન તે
શુદ્ધસ્વરૂપના અવલોકનરૂપ છે, તેમાં રાગ નથી; સમ્યગ્જ્ઞાન તે શુદ્ધસ્વરૂપને
સાક્ષાત્ જાણવારૂપ છે, તેમાં વિકલ્પ નથી; સમ્યક્ચારિત્ર તે શુદ્ધસ્વરૂપમાં
આચરણરૂપ છે–તેમાં પણ રાગ નથી. આવા સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર તે જ મોક્ષનાં
કારણ છે ને એ ત્રણે પણ સ્વાનુભવ વડે જ થાય છે, માટે સ્વાનુભવ વડે જ મોક્ષની
સિદ્ધિ છે.