: ભાદરવો : આત્મધર્મ : ૨પ :
ભવ્ય? સમસ્ત પર઼દ્રવ્યોથી નિરાલંબી થઈને તારા સ્વદ્રવ્યનું એકનું જ અવલંબન લે.
પરના અવલંબને સ્વરૂપની સાધના થતી નથી; સ્વના જ અવલંબને સ્વરૂપની સાધના
થાય છે.
(૧૭પ) લક્ષ્મીની ગતિ
* પુણ્ય હોય ત્યાં સુધી, લક્ષ્મી ખરચવાથી ખૂટતી નથી.
* અને પુણ્ય ખૂટતાં, ગમે તેટલા પ્રયત્ન કરે તોપણ લક્ષ્મી રહેતી નથી.
* અધુ્રવ એવી લક્ષ્મીની સૌથી ઉત્તમ ગતિ એ છે કે દેવ ગુરુશાસ્ત્રની સેવાના
સત્કાર્યમાં તેનો ઉપયોગ કરવો.
(૧૭૬) તું ધનનો માલિક કે રખોપિયો?
જેને પુણ્યોદયથી કંઈક ધન મળ્યું છે, પરંતુ જો દેવ–ગુરુ–ધર્મની સેવા, દાન વગેરે
સત્કાર્યોમાં તે ધનને તે નથી વાપરી શકતો અને માત્ર કુટુંબ–સ્ત્રી–પુત્રાદિને માટે જ ધન
ભેગું કરીને પાપ બાંધે છે, તો તે જીવ ખરેખર ધનનો માલિક નથી પણ ધનનો દાસ છે,
રખોપિયો છે. ભાઈ, તેં પૂર્વે કાંઈક પુણ્યભાવ કર્યા તેથી તને આ લક્ષ્મી વગેરે મળ્યું તો
હવે આત્મહિતના નિમિત્ત તરફ વલણ કરીને, ધનાદિની તીવ્ર તૃષ્ણા છોડ ને દેવ–ગુરુ–
ધર્મના સત્કાર્યોમાં તેનો ઉપયોગ કર. કુટુંબ વગેરે માટે લક્ષ્મી સંઘરી રાખવાનો ભાવ
તેમાં તો તને પાપ બંધાય છે; ને દેવ–ગુરુ–ધર્મ માટે લક્ષ્મી વાપરવાનો ઉત્સાહ તેમાં
ધર્મનો પ્રેમ પોષાય છે, ને પુણ્ય બંધાય છે. માટે તારા પરિણામનો વિવેક કરીને વર્ત.
(૧૭૭) પુણ્યના માર્ગ અનેક, ધર્મનો માર્ગ એક
જગતમાં પુણ્યના માર્ગ ઘણા છે, પણ ધર્મનો માર્ગ એક જ છે કે નિજસ્વભાવનો
આશ્રય કરવો. જેટલા શુભરાગના પ્રકારો છે તેટલા પુણ્યના પ્રકારો છે, ધર્મ તો સર્વ
રાગ– રહિત વીતરાગભાવરૂપ એક જ પ્રકારનો છે. સમ્યગ્દર્શનથી શરૂ કરીને ઠેઠ
કેવળજ્ઞાન સુધી જેટલા વીતરાગતાના અંશો છે તેટલો જ ધર્મ છે, જેટલા રાગના અંશો
(દશમા ગુણસ્થાન સુધી) છે તે ધર્મ નથી. આમ ધર્મમાર્ગ ને પુણ્યમાર્ગ ભિન્નભિન્ન છે.
પુણ્યનો માર્ગ તે કાંઈ ધર્મનો માર્ગ નથી.
(૧૭૮) જાણવાનો સ્વભાવ આત્માનો છે, ઈન્દ્રિયોનો નહિ
પાંચ ઈન્દ્રિયોદ્વારા તો તે–તે ઈન્દ્રિયના એક વિષયનું જ જ્ઞાન થાય છે, પણ
ખરેખર જાણનારો આત્મા છે તે પાંચ ઈન્દ્રિયોથી જુદો રહીને પાંચે ઈન્દ્રિયોના વિષયને
જાણે છે.
આંખ દેખે છે એમ નથી થતું પણ આંખ દ્વારા હું દેખ છું–એમ થાય છે, તે એમ
સૂચવે છે કે જાણનારો આંખથી જુદો છે.
જીભ રસને જાણે છે એમ નથી થતું પણ જીભ દ્વારા હું રસને જાણું છું એમ થાય