બીજાના આશ્રયે હોતા નથી. જ્ઞાનપરિણામ આત્માના આશ્રયે છે, વાણી
વગેરે બીજાના આશ્રયે નથી. એટલે આમાં પર સામે જોવાનું ન રહ્યું પણ
પોતાની વસ્તુ સામે જોઈને સ્વસન્મુખ પરિણમવાનું રહ્યું. તેમાં મોક્ષમાર્ગ
આવી જાય છે.
પરિણામ ત્રણકાળમાં નથી. હવે ઈચ્છા થઈને ભાષા નીકળી તે વખતે તેનું જે
જ્ઞાન થયું, તે જ્ઞાન આત્માના આશ્રયે થયું છે, ભાષાના આશ્રયે કે ઈચ્છાના
આશ્રયે તે જ્ઞાન થયું નથી.
સમજાવ્યું છે. સત્યના સિદ્ધાંતની એટલે કે વસ્તુના સત્સ્વરૂપની આ વાત છે,
તેને ઓળખ્યા વગર મૂઢપણે અજ્ઞાનમાં જીવન ગાળી નાંખે છે. પણ ભાઈ!
આત્મા શું, જડ શું, તેની ભિન્નતા સમજીને વસ્તુસ્વરૂપના વાસ્તવિક સત્ને
જાણ્યા વગર જ્ઞાનમાં સત્પણું થાય નહિ, એટલે સમ્યગ્જ્ઞાન થાય નહિ;
વસ્તુસ્વરૂપના સત્યજ્ઞાન વગર રુચિ ને શ્રદ્ધા પણ સાચી થાય નહિ, સાચી
શ્રદ્ધા વગર વસ્તુમાં સ્થિરતારૂપ ચારિત્ર પ્રગટે નહિ, શાંતિ થાય નહિ,
સમાધાન કે સુખ થાય નહિ. માટે વસ્તુસ્વરૂપ શું છે તે પહેલાંં સમજ.
વસ્તુસ્વરૂપ સમજતાં, મારા પરિણામ પરથી ને પરના પરિણામ મારાથી–એવી
પરાશ્રિત બુદ્ધિ રહે નહિ એટલે સ્વાશ્રિત–સ્વસન્મુખ પરિણમન પ્રગટે, તે
ધર્મ છે.
જ તે વખતની ઈચ્છાના આશ્રયે પણ થયા નથી. જો કે ઈચ્છા તે પણ આત્માના