Atmadharma magazine - Ank 266-267
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 42 of 73

background image
: માગશર : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૩૯ :
શિષ્યને કેવી ધગશ હોય તે બતાવ્યું છે. “કામ એક આત્માર્થનું, બીજો નહિ મન રોગ.”
જે સ્વસંવેદન–પર્યાયમાં આત્મા જણાય તે સ્વસંવેદન કેમ પ્રગટે! એવી શિષ્યની
અભિલાષા છે. ‘એક ક્ષણમાં આત્મા પ્રગટે’ એમ કહેવામાં જિજ્ઞાસાની તીવ્રતા બતાવી
છે. જેમાં શુદ્ધ આત્માનું સ્વસંવેદન થાય તે જ્ઞાન જ ઉપાદેય છે, ને એવા જ્ઞાનની પ્રાર્થના
શિષ્યે કરી.
હવે શ્રીગુરુ તેને એવા જ્ઞાનનું સ્વરૂપ પ્રકાશે છે–હે શિષ્ય! હે વત્સ! આત્મા
અસંખ્યપ્રદેશી વસ્તુ છે, તે અસંખ્યપ્રદેશે જ્ઞાન–સુખ વગેરેથી ભરેલો છે, આ દેહ પ્રમાણ
ક્ષેત્રમાં અસંખ્યપ્રદેશી આત્મા શુદ્ધબુદ્ધજ્ઞાયકભાવથી ભરેલો બિરાજે છે, ને
સ્વસંવેદનજ્ઞાનરૂપ પર્યાય તે તેનો સ્વકાળ છે.
સ્વસંવેદનપર્યાય તે તેનો સ્વકાળ.
આત્મદ્રવ્ય.
અસંખ્યપ્રદેશી એનું ક્ષેત્ર.
શુદ્ધબુદ્ધજ્ઞાયકપણું એ તેનો ભાવ.
આવા સ્વદ્રવ્ય–ક્ષેત્ર–કાળ–ભાવરૂપ ચતુષ્ટયથી આત્માને જાણ. આવા આત્માને
વીતરાગ સ્વસંવેદનથી તું જાણ. આ સ્વદ્રવ્ય–ક્ષેત્ર–કાળ–ભાવથી બહાર આત્મા નથી.
આત્માને જાણવા માટે આ તારા અસંખ્યપ્રદેશી ક્ષેત્રમાં જે સ્વભાવ ભર્યો છે તેમાં જ તું
જો. જ્ઞાનની તાકાત લોકાલોક સર્વને જાણવાની છે પણ જ્ઞાનનું ક્ષેત્ર અસંખ્યપ્રદેશી છે.
તારા સ્વક્ષેત્રમાં જ તારું આખું સ્વરૂપ સમાઈ જાય છે, ક્્યાંય બહાર જોવાપણું રહેતું
નથી. દેહ જેટલા ક્ષેત્રમાં આત્મા પોતાના દ્રવ્ય–ક્ષેત્ર–કાળ–ભાવથી પરિપૂર્ણ છે. જેટલું
આત્માનું ક્ષેત્ર છે તેટલા ક્ષેત્રમાં જ તેનો અનંતસ્વભાવ ભર્યો છે. જ્ઞાન–આનંદ–શ્રદ્ધા–
અસ્તિત્વ–પ્રભુતા વગેરે સર્વે ગુણો અસંખ્યપ્રદેશી સ્વક્ષેત્રમાં ભરેલા છે.
મતિ–શ્રુત–અવધિ–મનઃપર્યય ને કેવળજ્ઞાન એ પાંચે જ્ઞાનપર્યાયોથી આત્મા
અભિન્ન છે, તે જ્ઞાનથી આત્મા જુદો નથી. દેહથી ને રાગથી જુદો પણ જ્ઞાનથી જુદો
નહિ. –આમ જ્ઞાનપર્યાયને રાગથી જુદી પાડીને ને આત્મા સાથે એકમેક કરીને આત્માને
જાણ. અસંખ્ય જોજન દૂરની વસ્તુને જ્ઞાન જાણે તેથી કાંઈ જ્ઞાન આત્માથી જુદું પડીને
બહાર દૂર નથી જતું. આત્મા સાથે અભિન્ન રહીને જ જ્ઞાન જાણે છે. ઘણું જ્ઞાન ખીલે
તોપણ તે આત્મામાં જ સમાય છે. અનંત અલોકને જાણનારું જ્ઞાન પણ આટલા અસંખ્યપ્રદેશી