સમાધિ સુખમાં” આવી દશા જ્ઞાનચેતના વડે પમાય છે. નિષ્કર્મદશા એટલે જ્યાં રાગ
દ્વેષ નથી, જ્યાં હર્ષ–શોક નથી, કર્મચેતના કે કર્મફળચેતનાનો જ્યાં અભાવ છે, જ્યાં
સહજ સુખનો જ અનુભવ છે, આવી નિષ્કર્મ અવસ્થાને જ્ઞાનચેતનાવડે પામીને
સદાકાળ પરમ આનંદનો ભોગવટો કરો–એમ ઉપદેશ છે. ત્યાં જે સુખ છે તે સ્વસત્તામાં
જ છે–અભિન્નસત્તામાં છે, પોતામાં જ પોતાનું સુખ છે એટલે તેને એકસત્તાનું સુખ કહ્યું
છે. પર દ્રવ્યની સત્તા તે તો ભિન્નસત્તા છે, તે ભિન્નસત્તામાં આત્માનું સુખ છે જ નહિ.
ભિન્નસત્તામાં જે સુખ માને છે તેને કદી સુખ મળતું નથી. ભિન્નસત્તામાં સુખ માને તે
ભિન્નસત્તા સામે જોયા કરે, પણ સ્વસત્તા સામે જુએ નહિ ને તેને સુખ મળે નહિ. સુખ
તો સ્વસત્તામાં છે. જ્ઞાનચેતના વડે જે સ્વસત્તાને અનુભવે છે તે જ સ્વસત્તાના સુખને
અનુભવે છે, તેની પર્યાય સુખના પ્રવાહમાં તન્મય થઈ જાય છે, એટલે સાદિ–અનંતકાળ
સુધી તે સુખને જ પીધા કરે છે.
અનુભવનો કાળ એનાથી અનંતગુણો છે, –કેમકે ભૂતકાળ કરતાં ભવિષ્યકાળ અનંત
ગુણો છે, ભાવથી તો મોક્ષસુખ અનંતું છે ને કાળથી પણ તે અનંતુ છે; હવે આવા અનંત
મોક્ષસુખને સાધતા કેટલો કાળ લાગે? અનંત કાળના મોક્ષસુખને સાધતા શું અનંતકાળ
લાગતો હશે? –ના; સાધકદશાનો કાળ અસંખ્ય સમયનો મર્યાદિત જ છે.
અસંખ્યસમયની સાધકદશાના ફળમાં અનંતકાળનું મોક્ષસુખ હે જીવ! તું પીધા જ કર!
હવે તારું સુખ કદી ખૂટવાનું નથી. અરે, ભોગમાં કાળ ગાળ્યો તે તો વ્યર્થ ગયો, તેના
ફળમાં તો દુઃખ સિવાય કાંઈ ન મળ્યું; હવે હે જીવ! ચૈતન્યના અનુભવ વડે મોક્ષસુખને
સાધ. થોડ કાળના પ્રયત્નમાં તું અનંતકાળનું સુખ પામીશ.