: માગશર : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૫૯ :
શુદ્ધઆત્માને જાણવો તે જિનશાસનું તાત્પર્ય છે
શુદ્ધઆત્માને જાણતાં સર્વ જણાય છે
[પરમાત્મપ્રકાશ ગા. ૯૯–૧૦૦ પ્રવચનમાંથી]
ભગવાને જે દિવ્યધ્વનિમાં કહ્યું તે ઝીલીને ગણધરાદિ
સન્તોએ શું કર્યું? કે પોતાના શુદ્ધઆત્મતત્ત્વને જાણીને તેની
ભાવનામાં લીન થયા; આમાં આખું જૈન શાસન સમાઈ જાય છે. તારે
જિનશાસનનો મર્મ જાણવો હોય તો સ્વસન્મુખ થઈને નિજાત્માને
અનુભવમાં લે. આ વાત મોટા મોટા આચાર્યભગવંતોએ સંમત કરી
છે. માટે તું પણ તેને અનુસરીને સ્વસંવેદનથી તારા શુદ્ધાત્માને જાણ.
આત્માને જાણતાં જગત આખું જણાઈ જશે; કઈ રીતે? તે અહીં ચાર પ્રકારથી
કહે છે–
(૧) આત્માને જાણતાં બાર અંગનો સાર જણાય
બાર અંગનો સાર શુદ્ધ આત્મા છે; શુદ્ધ રત્નત્રયરૂપ પરમાત્મધ્યાન તે બાર
અંગના અધ્યયનનું ફળ છે. તેથી જેણે આવા શુદ્ધ આત્માને નિર્વિકલ્પ સ્વસંવેદનમાં
લીધો તેણે બારેય અંગનું તાત્પર્ય જાણી લીધું.
જુઓ, દ્વાદશ અંગરૂપ સર્વ શ્રુતનું ફળ શું? કે નિર્વિકાર સ્વસંવેદનથી પોતાના
આત્માને જાણવો તે સર્વ શ્રુતનું ફળ છે; એટલે જો શુદ્ધ આત્માને સ્વસંવેદનથી ન જાણ્યો
તો તેનું શાસ્ત્રનું જાણપણું પણ ફળ વગરનું છે. સર્વે શાસ્ત્રોનું તાત્પર્ય તો શુદ્ધાત્માનો
અનુભવ કરવો તે છે. જેણે અંતર્મુખ થઈને શુદ્ધાત્માને અનુભવમાં લીધો તેણે
નિજાત્માને જાણતાં સર્વ જાણ્યું.
શ્રી રામચંદ્રજી, પાંડવો, હનુમાન, ભરત, બાહુબલી–વગેરે મહાત્માઓ જ્ઞાની હતા,
તેઓ સ્વસંવેદનથી શુદ્ધાત્માને જાણતા હતા; તેમણે વીતરાગી જિનદીક્ષા ધારણ કરીને,
બાર અંગના સારભૂત નિશ્ચયરત્નત્રયસ્વરૂપ નિજાત્માનું ધ્યાન કર્યું, આવું ધ્યાન કરવું તે
જ સર્વ શ્રુતનો સાર છે. ને જેણે આવું ધ્યાન કરીને નિજાત્માને જાણ્યો તેણે સર્વ જાણ્યું.