Atmadharma magazine - Ank 270
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 16 of 53

background image
: ચૈત્ર : ૨૪૯૨ આત્મધર્મ : ૧૩ :
જીવનો
સ્વભાવ
* * *
(સમયસાર કલશ ટીકા પ્રવચન)
આત્માનું અસ્તિત્વ જ્ઞાનમય છે; જ્ઞાનની
સાથે આનંદ છે. આવા જ્ઞાનસ્વભાવની વાત
સાંભળવા મળવી તે પણ મહાભાગ્ય છે, ને
પ્રેમથી અંતરમાં લક્ષગત કરીને તેનો હકાર
લાવવો તે અપૂર્વ કલ્યાણ છે.
* * *
જીવનો સ્વભાવ સર્વ જ્ઞેયને જાણે એવો છે, જ્ઞાન પોતાને, રાગને ને પરને
જ્ઞેયપણે જાણે છે. હવે રાગાદિ જ્ઞેયને જાણતાં જ્ઞાનમાં કોઈ અશુદ્ધતા થઈ જતી નથી.
રાગ અશુદ્ધ છે, પણ રાગને જાણનારું જ્ઞાન કાંઈ અશુદ્ધ નથી. જેમ જડને જાણતું જ્ઞાન
જડ થઈ ગયું નથી, તેમ રાગાદિને જાણતું જ્ઞાન રાગાદિરૂપ થઈ જતું નથી.
જ્ઞાનમાં નારકી જણાય તેથી જ્ઞાનમાં કાંઈ દુઃખ નથી. જ્ઞાનની સ્વ–પર
પ્રકાશપણાની તાકાત ખીલી, તેથી તેમાં પર જણાય છે. એ તો જ્ઞાનની સ્વચ્છતાની
વિશાળતા છે. પરને જાણવાને કારણે જ્ઞાનમાં અશુદ્ધતા માને તેને જ્ઞાનની પ્રતીત નથી.
અરીસામાં મેલી વસ્તુ જણાય તેથી અરીસાની મલિનતા નથી; તેમ આ ચૈતન્યદર્પણની
સ્વચ્છતામાં વિકાર ને પરજ્ઞેય જણાય, ત્યાં અજ્ઞાનીને એમ લાગે છે કે જ્ઞાનમાં
મલિનતા થઈ ગઈ! તેને કાઢી નાખું! એમ માનીને તે સ્વ–પર પ્રકાશક જ્ઞાનનો જ
નિષેધ કરી નાખે છે.
રાગને જ્ઞાન જાણે છે પણ તેથી રાગ કાંઈ જ્ઞાનનું કાર્ય નથી. જ્ઞાન રાગને
સ્વકાર્યપણે નથી જાણતું; તેથી રાગને જાણતાં જ્ઞાનમાં અશુદ્ધપણું સંભવતું નથી.–એવો
જ જીવનો સ્વભાવ છે. ભાઈ, જાણવામાં અશુદ્ધતા ક્્યાં આવી ગઈ? જ્ઞાન તો
પરજ્ઞેયોથી