Atmadharma magazine - Ank 270
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 9 of 53

background image
: ૬ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર : ૨૪૯૨
ચારેકોર પાપકર્મના ઉદયથી ઘેરાયેલો હોવા છતાં જે સમ્યક્ત્વને ધારણ કરે છે તે જીવ
એકલો હોય તો પણ અત્યંત પ્રશંસનીય છે. ભલે જગતમાં બીજા તેને ન માને, ભલે કોઈ
તેને સાથ ન આપે તો પણ એકલો એકલો તે મોક્ષના માર્ગમાં આનંદપૂર્વક ચાલ્યો જાય
છે. પૂર્વકર્મનો ઉદય ક્્યાં એનો છે? એની વર્તમાન પરિણતિ તો ચૈતન્ય સ્વભાવ તરફ
ઝુકીને આનંદમય બની ગઈ છે, તે પરિણતિથી તે એકલો શોભે છે, તે પ્રશંસનીય છે.
જેમ વનમાં સિંહ એકલો પણ શોભે છે તેમ સંસારમાં સમ્યગ્દ્રષ્ટિ એકલો પણ શોભે છે.
સમ્યક્ત્વ ભેગા પુણ્ય હોય તો જ તે જીવ શોભે–એવી પુણ્યની અપેક્ષા કાંઈ
સમ્યગ્દર્શનમાં નથી. સમ્યગ્દ્રષ્ટિ પાપના ઉદયથી પણ જુદો છે ને પુણ્યના ઉદયથી પણ
જુદો છે. બંનેથી જુદો પોતાના જ્ઞાનભાવમાં સમ્યક્ત્વથી જ તે શોભે છે; તે એકલો
અમૃતમાર્ગે–આનંદથી મોક્ષમાં ચાલ્યો જાય છે.
અને જેને સમ્યગ્દર્શન નથી, અમૃત માર્ગથી જે બહાર છે, જે મિથ્યામાર્ગમાં
ગમન કરે છે, તે ભલે પુણ્યના ઠાઠથી ઘેરાયેલો હોય, ને ભલે લાખો કરોડો જીવો તેના
માનનારા હોય, તો પણ તે શોભતો નથી, પ્રશંસા પામતો નથી. કોઈ કુમાર્ગને આટલા
બધા જીવો માને છે માટે તેમાં કાંઈક શોભા હશે? તો કહે છે કે ના, મિથ્યામાર્ગમાં લાખો
જીવો હોય તો પણ તેઓ શોભતા નથી, કેમ કે આનંદથી ભરેલા અમૃતમાર્ગની તેને
ખબર નથી, એ તો મિથ્યાત્વના ઝેરથી ભરેલા માર્ગમાં જઈ રહ્યા છે. કુપંથને લાખો
માણસો માને તેથી ધર્મીને શંકા ન પડે કે તેમાં કાંઈક શોભા હશે! ને સત્પંથમાં બહુ
થોડા જીવો હોય, પોતે એકલો હોય તો ધર્મીને સંદેહ ન પડે કે આ માર્ગ હશે કે બીજો
હશે! સત્પંથમાં એટલે કે મોક્ષમાર્ગમાં, તે એકલો પણ શોભે છે. જગતની પ્રતિકૂળતાનો
ઘેરો એને સમ્યક્ત્વથી ડગાવી ન શકે. મોક્ષમાર્ગને અહીં આનંદથી ભરેલો અમૃતમાર્ગ
કહ્યો છે, તેનાથી બહાર મિથ્યાત્વમાર્ગમાં લાખો કરોડો જીવો પણ શોભતા નથી; ને
અમૃતમાર્ગમાં એક–બે–ત્રણ સમ્યગ્દ્રષ્ટિ હોય તો પણ જગતમાં તે શોભે છે. માટે આવા
સમ્યક્ત્વને નિશ્ચલપણે ધારણ કરવું. મુનિધર્મ હો કે શ્રાવકધર્મ હો, તેમાં સમ્યગ્દર્શન
સૌથી પહેલું છે. સમ્યગ્દર્શન વગર શ્રાવકધર્મ કે મુનિધર્મ હોય નહિ.