Atmadharma magazine - Ank 273a
(Year 23 - Vir Nirvana Samvat 2492, A.D. 1966).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 15 of 58

background image
: ૧૨ : આત્મધર્મ : અધિક શ્રાવણ : ૨૪૯૨
–શુદ્ધ એટલે પરભાવોથી રહિત, ને જ્ઞાનદર્શન સ્વભાવથી પૂર્ણ–એવા આત્માને
ધ્યાવવો; સચેતનપણાથી પૂરો એટલે જ્ઞાનદર્શનથી પૂરો, ને અચેતનપણાની રહિત એટલે
કે રાગાદિ પરભાવોથી રહિત–એવા શુદ્ધસચેતન–પૂર્ણ આત્માને તું ધ્યાવજે.
આત્મા ‘બુદ્ધ’ છે એટલે સ્વરૂપને બોધે (જાણે) તે સાચા બુદ્ધ; સત્ય બુદ્ધ તો
જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા છે. બોધન કરે તે બુદ્ધ કહેવાય. આ ભગવાન આત્મા બુદ્ધ છે, તે
બોધસ્વરૂપ છે, જ્ઞાનસ્વરૂપ છે, રાગને કરે કે વેદે એવું તેનું સ્વરૂપ નથી. આવા શુદ્ધ
બુદ્ધઆત્મસ્વરૂપને અંતર્મુખ થઈને હે મોક્ષાર્થી! તું જાણ. અંતરમાં ઠરેલા સ્થિર તત્ત્વને
ઠરીને તું જાણ; વિકલ્પના ઉત્થાન વડે એ તત્ત્વ જણાય તેવું નથી. માટે બોધસ્વરૂપ
થઈને બુદ્ધતત્ત્વને તું જાણ. જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા જ્ઞાનવડે જણાય, રાગવડે ન જણાય.
રાગ તે બુદ્ધતત્ત્વનો અંશ નહિ; બુદ્ધસ્વરૂપ આત્મામાં રાગના વિકલ્પને અવકાશ ક્્યાં
છે? જ્ઞાનીએ અંતરમાં આવા તત્ત્વને અનુભવ્યું. મેં આ તત્ત્વ જાણ્યું તે હું બીજાને કહું
એવી વૃત્તિના ઉત્થાનને શુદ્ધ–બુદ્ધતત્ત્વમાં સ્થાન નથી; નહિતર તો સિદ્ધનેય એવી વૃત્તિનું
ઉત્થાન જાગવું જોઈએ.
અધિકતા રાગવડે વાણીવડે કે બીજા જાણપણાવડે નથી. સંસારનો વિજય કરનાર–
પરભાવોને તોડનાર એવો જિન આત્મા છે; તેને નિર્વિકલ્પધ્યાનમાં ધ્યેય કરવો,
સ્વસન્મુખજ્ઞાનમાં જ્ઞેય કરવો–તે શિવમાર્ગ છે, તે પરમ આનંદનો પંથ છે.
બીજાનું કરવાની બાહ્યવૃત્તિમાં તો ભગવાન આત્મા નથી, અંતરમાં વિકલ્પના
ઉત્થાનમાં પણ આત્મા નથી; અપૂર્ણતા તે પણ ખરેખર આત્મા નહિ. આત્મા તો પૂર્ણ
સચેતન, એકલો જ્ઞાનસ્વભાવી બુદ્ધ–શુદ્ધ છે, તેમાં અપૂર્ણતા કેવી? ને અશુદ્ધતા કેવી?
આવા આત્માને લક્ષગત કરીને હે જીવ! હંમેશાં તું એની પ્રીતિ કર, અંતર્મુખ થઈને એનું
મનન કર; વચ્ચે બીજા કોઈની પ્રીતિ એક ક્ષણ પણ ન આવવા દે.–આ જ મોક્ષનો હેતુ
છે, ને બીજી બધી વિકલ્પની વાતું છે. મોક્ષમાર્ગ અંતર્મુખધારામાં સમાય છે. વિકલ્પની
ધારા વચ્ચે હોય તેને અનુમોદન કરીશ મા! એ વિકલ્પને મોક્ષપંથમાં બાધક સમજજે,
તેને સાધક સમજીશ મા.
શુદ્ધ–જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા, કે જેમાં અંતર્મુખ થતાં વિભાવો જીતાઈ જાય–એવો
જિન, પરમાર્થે તું જ છો, તારા આવા સ્વરૂપને જાણીને પુનઃપુન: તેની ભાવના કર. –
એમ કરવાથી તને મોક્ષના પરમસુખનો અનુભવ થશે. માટે આ જ મોક્ષાર્થીએ નિરંતર
કરવાયોગ્ય કર્તવ્ય છે; કેમ કે–