: १० : आत्मधर्म : कारतक : २४९३
द्रव्य ज छे. शुद्धनये अनुभूतिमांथी गुणपर्यायना भेद काढी नांखीने आत्माने शुद्ध
एकपणामां स्थाप्यो छे एटले के अनुभवमां लीधो छे. ते अनुभवमां निर्मळ पर्यायनोय
भेद नथी.
धर्मनुं पहेलुं पगथियुं जे सम्यग्दर्शन, ते सम्यग्दर्शनमां केवो आत्मा देखाय छे तेनी
आ वात छे. निर्मळ गुण–पर्यायोना जे भेदो छे तेमां अभेदपणे आत्मा रहेलो छे, एटले
शुद्धनयथी ते एक छे. आवा शुद्ध एकत्वस्वरूप आत्मा सम्यग्दर्शनमां देखाय छे.
आत्माना अस्तित्वमां परनुं तो अस्तित्व ज नथी. आत्माना अस्तित्वमां पोताना
अनंत गुण–पर्यायनुं अस्तित्व छे. आवा आत्माने परथी भिन्नपणे ने पोताना ज्ञानादि
स्वभावोथी अभि न्नपणे देखवो–अनुभववो ते सम्यग्दर्शननुं काम छे.
आत्मामां परनुं अस्तित्व नथी एटले परनां कामने आत्मा करतो नथी; तथा परना
अस्तित्वमां आत्मानुं अस्तित्व नथी एटले परने लीधे आत्मानुं कांई काम थतुं नथी. बंने
द्रव्यो जुदेजुदां पोतपोताना कार्यने ज करे छे. आम परथी तो आत्मानी तद्न भिन्नता
नक्की थई.
हवे आत्मामां पोतामां जे पोताना गुण–पर्यायो छे, ते गुण–पर्यायोने पण भिन्न
भिन्न अनेक भेदरूपे देख्या करे तो त्यांसुधी पण विकल्प ज छे, अने तेमां भूतार्थआत्मा
एटले के साचो आत्मा देखवामां आवतो नथी एटले के आत्माना शुद्धस्वरूपनुं सम्यक्दर्शन
थतुं नथी. आत्मा साचा स्वरूपे देखातो नथी. आत्माने सर्व गुणपर्यायोमां अभेद एक
स्वरूपे देखवाथी ज आत्मानुं साचुं स्वरूप देखाय छे एटले सम्यग्दर्शन थाय छे.
आनुं नाम ‘एकत्व–विभक्त’ आत्मा छे.
मात्र अनेक भंग–भेदरूपे ज आत्माने देख्या करे ने एकस्वरूप अभेद आत्माने न
देखे त्यांसुधी विकल्प तूटीने शुद्ध आत्मा अनुभवमां आवे नहि. भंगभेदना अनुभवथी तो
विकल्पनी उत्पत्ति छे; ने एटला स्वरूपे ज आत्माने देखे–अनुभवे तो सम्यक्त्व थाय नहि.
सम्यक्त्व तो त्यारे थाय के ज्यारे स्वभावथी अभेद आत्माने अनुभवमां ल्ये. अंतर्मुख
थईने आवा एकरूप अभेद आत्मानो अनुभव करतां ते अनुभव करनारी पर्याय पण
स्वभावमां लीन थई जाय छे. त्यां अनुभवमां गुण–पर्यायनो कोई भेद देखातो नथी, तेथी
सम्यग्दर्शनने ‘आत्मा’ ज कह्यो. सम्यग्दर्शनमां एक अभेद शुद्धआत्मा ज देखाय छे. आनुं
नाम सम्यग्दर्शन छे.
* आवा एकरूप आत्माना दर्शनमां सम्यक्श्रद्धा थाय छे.
* आवा एकरूप आत्माना ज्ञानमां सम्यग्ज्ञान थाय छे.
* आवा एकरूप आत्माने देखतां स्वरूपाचरण चारित्र प्रगटे छे.
* आवा एकरूप आत्माने देखतां शांतिनुं वेदन थाय छे.