Atmadharma magazine - Ank 280
(Year 24 - Vir Nirvana Samvat 2493, A.D. 1967).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 27 of 47

background image
: ૨૪ : આત્મધર્મ : માહ : ૨૪૯૩
જસદણમાં ભેદજ્ઞાન
વેદીપ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે પૂ. ગુરુદેવ પોષ વદ પાંચમથી આઠમ જસદણ
પધાર્યા તે પ્રસંગે થયેલા પ્રવચનોમાંથી. (સમયસાર ગા. ૭૨)
–– ––
પ્રથમ દિવસે ભેદજ્ઞાનની ભૂમિકાનો ઉપોદ્ઘાત કરતાં ગુરુદેવે જીવની નિત્યતા,
અજ્ઞાનભાવે પુણ્ય–પાપથી થતું સ્વર્ગ–નરકાદિ ચાર ગતિમાં ભ્રમણ અને દુઃખ, દેહ અને
આત્માની ભિન્નતા, તથા સત્ શ્રવણની દુર્લભતા વગેરે સમજાવીને આસ્તિક્યતાનું
પ્રતિપાદન કર્યું, ને ધર્મની જિજ્ઞાસા જગાડી; હવે એ દુઃખથી છૂટીને આનંદની પ્રાપ્તિ કેમ
થાય–તેની રીત સમજાવે છે. શાસ્ત્રભાષામાં કહીએ તો ભેદજ્ઞાન વડે બંધનો નિરોધ કેમ
થાય? તે રીત સમજાવે છે.
ભગવાન આત્મા જ્ઞાનસ્વરૂપ છે તે આનંદનો સાગર છે; તે આનંદના સ્વાદ પાસે
ધર્મીને જગતની કોઈ ચીજની મહત્તા ભાસતી નથી. અરે જીવ! તને જગતના પદાર્થોનું
આશ્ચર્ય લાગે છે, ને પરમ મહિમાવંત એવા આત્મસ્વભાવનું તને આશ્ચર્ય કેમ નથી
લાગતું? એકવાર આશ્ચર્ય લાવીને એને દેખ તો ખરો! આ આત્માનું સ્વરૂપ સમજી
શકાય તેવું છે. માટે, ‘નહિ સમજાય’ એમ માનીને અટકી જવું નહિ પણ ઉત્સાહથી તે
સમજવાનું લક્ષ રાખવું. વાત જરાક ઝીણી તો છે પણ જન્મ–મરણનો અંત લાવવા માટે
અત્યંત જરૂરની છે. –એમ સત્યનો મહિમા લાવીને સમજવાનો ઉદ્યમ કરવો. આત્માનું
આવું સ્વરૂપ ઓળખતાં તે ક્ષણે જ અંદર આનંદનો અનુભવ થાય છે, ને અજ્ઞાન છૂટી
જાય છે એટલે અજ્ઞાનથી જે બંધન થતું તે બંધન અટકી જાય છે. –આવું ભેદજ્ઞાન તે
ધર્મ છે.
ભાઈ, આત્માના સ્વરૂપને તેં કદી જાણ્યું નથી; ને આત્મસ્વરૂપની સાચી વાત
સાંભળવા મળવી પણ બહુ દુર્લભ છે. દેવો પણ સ્વર્ગમાંથી જે વાત સાંભળવા નીચે
મનુષ્યલોકમાં આવે છે; જેનું શ્રવણ પણ દુર્લભ એના અનુભવની શી વાત?