: વૈશાખ : ૨૪૯૩ આત્મધર્મ : ૩ :
સાચી સમજણ વડે છોડવાના છે. બાકી પર વસ્તુથી પોતાને સુખી માને તે તો ભ્રમણા
છે.
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર નાની ઉંમરમાં કહે છે કે–
આત્મા છે, તે નિત્ય છે,
છે કર્તા નિજકર્મ;
છે ભોક્તા, વળી મોક્ષ છે,
મોક્ષઉપાય સુધર્મ.
* ભાઈ, આત્મા આ દેહથી જુદું જાણનાર તત્ત્વ છે.
* દેહના નાશે તેનો નાશ નથી પણ તે અવિનાશી તત્ત્વ છે.
* તે પોતાના નિજકાર્યનો કર્તા છે, પરનો કર્તા નથી.
* પોતે જે શુભ કે અશુભકર્મ કરે તેના ફળને તે ભોગવે છે.
* શુભાશુભકર્મનો નાશ કરીને શુદ્ધતારૂપ મોક્ષદશા પામે છે.
* અને તે મોક્ષનો ઉપાય સત્ય ધર્મ છે.
સત્ય ધર્મ એટલે શું? આત્માના સ્વરૂપની ઓળખાણ, શ્રદ્ધા અને અનુભવ–તે
ધર્મ છે, ને તે મોક્ષનો માર્ગ છે. માટે મોક્ષાર્થી જીવે અંતરમાં આ રીતે ચૈતન્યરાજાની
ઓળખાણ કરીને તેનું સ્વસંવેદન કરવું. આત્માનું સ્વસંવેદન, એટલે આત્માનો અનુભવ
તે આનંદરૂપ છે. અનુભવનો ઘણો મહિમા છે–
અનુભવ રત્નચિંતામણિ, અનુભવ હૈ રસકૂપ;
અનુભવ મારગ મોક્ષકા, અનુભવ મોક્ષસ્વરૂપ.
નાની ઉંમરમાં કુવાકાંઠે સાંભળતાં કે–
“અનુભવીને એટલું રે આનંદમાં રહેવું.” ...
ત્યારે એ વાત બહુ ગમતી. આચાર્ય ભગવાને આ સમયસારમાં આત્માના
અનુભવની રીત બતાવી છે. આ રીતથી આત્માને ઓળખીને અનુભવવો–તે મોક્ષનો
ઉપાય છે.