Atmadharma magazine - Ank 286
(Year 24 - Vir Nirvana Samvat 2493, A.D. 1967).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 30 of 75

background image
: શ્રાવણ : ૨૪૯૩ આત્મધર્મ : બ્રહ્મચર્ય–અંક (ચોથો) : ૨૧ :
‘પ્રકાશશક્તિ’ ના પ્રવચનરૂપ ‘આત્મપ્રકાશ’ ના બે ભાગ
આત્મધર્મ અંક ૨૭૯ તથા ૨૮પ માં આવી ગયા છે. બાકીનો ભાગ અહીં
આપ્યો છે. સ્વસંવેદનરૂપ પ્રકાશ પ્રગટાવવાની એવી સુંદર રીત સન્તોએ
બતાવી છે કે તેના વિચારમાં ને મનનમાં જ્ઞાનને રોકે તો સ્વાનુભવનો
માર્ગ મળે ને જન્મ–મરણનો ફેરો ટળે. માટે હે જીવ! તારા વીર્યબળને
સ્વતરફ ઉલ્લસાવીને તારા સ્વભાવની હા પાડ....ને પુરુષાર્થની તીખી
ધારાએ તે સ્વભાવનો અપૂર્વ પક્ષ કર.–આમ કરવાથી તને તારું સ્વસંવેદન
થશે ને આનંદ અનુભવાશે.
ભાઈ, તારો સ્વભાવ અચિંત્ય છે, તારો આત્મવૈભવ અનંત સામર્થ્યવાળો છે.
ક્ષેત્ર મોટું હોય માટે ઝાઝા ગુણ ને ક્ષેત્ર નાનું માટે ઓછા ગુણ–એમ નથી. મોટો આકાર
હો કે નાનો આકાર હો, દરેક આત્મામાં પ્રદેશો ને ગુણો સરખા છે, ઓછા–વધારે નથી.
તે ગુણોનું આ વર્ણન છે. આત્માને ‘જ્ઞાનમાત્ર’ કહેતાં તેનામાં એકલું જ્ઞાન નથી પણ
જ્ઞાન સાથે અનંતગુણો છે, તે બતાવીને અનંતશક્તિવાળા આત્માની દ્રષ્ટિ કરાવવી છે.
શ્રુતપર્યાયે અંતરમાં વળીને જ્યાં ચૈતન્યસ્વભાવને ધ્યેય બનાવ્યો ત્યાં તેનું
પ્રત્યક્ષ સ્વસંવેદન થયું, સ્વાનુભવમાં આત્મા સ્વયં પ્રકાશમાનપણે પ્રગટ થયો.
શ્રુતપર્યાયમાં આખો આત્મા અનંતગુણસહિત પ્રત્યક્ષ થઈને સ્વસંવેદનમાં આવ્યો.
સ્વાનુભવ વખતે આત્મા પોતાના દ્રવ્યગુણપર્યાયમાં તન્મય થઈને પોતે પોતાને
સ્પષ્ટપણે વેદે છે, તે વેદનમાં રાગનો અભાવ છે. આવું વેદન કરે ત્યારે સમ્યગ્દર્શન થાય
છે. આવા સમ્યગ્દર્શન પછી જ્ઞાનની વિશેષ સ્પષ્ટતા ને ચારિત્રની વિશેષ સ્થિરતા પ્રગટે.
પ્રકાશશક્તિને લીધે આત્મામાં એવો સ્વભાવ છે કે પોતે પોતાના સ્વસંવેદનથી
જ પ્રત્યક્ષ થાય. અરૂપી અતીન્દ્રિય આત્મા રાગાદિના અભાવરૂપે ને અનંતગુણોની
શુદ્ધિના સદ્ભાવરૂપે સ્વસંવેદનમાં સ્પષ્ટ પ્રકાશે છે. સ્વસંવેદનમાં ચોથા ગુણસ્થાને પણ
આવું પ્રત્યક્ષપણું છે; એના વગર પ્રતીત સાચી થાય નહિ. દ્રવ્ય ઉપર દ્રષ્ટિ કરતાં આવું
સ્વસંવેદન પ્રગટે છે ને સમ્યગ્દર્શન થાય છે. સ્વસંવેદનમાં પ્રત્યક્ષ થવાનો