: ૩૮ : આત્મધર્મ : કારતક : ૨૪૯૪
(૬૦) જગતને રૂડું દેખાડવા અનંતવાર પ્રયત્ન કર્યું તેથી રૂડું થયું નથી, કેમ કે પરિભ્રમણ અને
પરિભ્રમણના હેતુઓ હજુ પ્રત્યક્ષ રહ્યાં છે. એ ભવ જો આત્માનું રૂડું થાય તેમ વ્યતીત
કરવામાં જશે તો અનંત ભવનું સાટું વળી જશે. (૩૭)
(૬૧) ‘સત્’ ને વિષે પ્રીતિ, ‘સત્’ રૂપ સંતને વિષે પરમ ભક્તિ, તેના માર્ગની જિજ્ઞાસા, એ
જ નિરંતર સંભારવા યોગ્ય છે. તે સ્મરણ રહેવામાં ઉપયોગી એવા ‘વૈરાગ્યાદિ
ચરિત્રવાળા પુસ્તકો, અને વૈરાગી સરળ ચિત્તવાળા મનુષ્યનો સંગ, અને પોતાની
ચિત્તશુદ્ધિ, –એ સારાં કારણો છે. (૨૩૮)
(૬૨) કેવળ અંતર્મુખ થવાનો સત્પુરુષોનો માર્ગ સર્વ દુઃખક્ષયનો ઉપાય છે. પણ તે કોઈક
જીવને સમજાય છે. મહત્પુણ્યના યોગથી, વિશુદ્ધમતિથી, તીવ્ર વૈરાગ્યથી અને સત્પુરુષના
સમાગમથી તે ઉપાય સમજાવા યોગ્ય છે. તે સમજવાનો અવસર એકમાત્ર આ મનુષ્યદેહ
છે. તે પણ અનિયમિત કાળના ભયથી ગૃહીત છે. ત્યાં પ્રમાદ થાય છે એ ખેદ અને
આશ્ચર્ય છે. (૮૧૬)
(૬૩) પ્રમાદ પરમ રિપુ છે–એ વચન જેને સમ્યક્ નિશ્ચિત થયું છે, તે પુરુષો કૃતકૃત્ય થતાં સુધી
નિર્ભયપણે વર્તવાનું સ્વપ્ને પણ ઈચ્છતા નથી. (૮પ૩)
(૬૪) ત્યાગ, વૈરાગ્ય, ઉપશમ અને ભક્તિ મુમુક્ષુ જીવે સહજ સ્વભાવરૂપ કરી મુકયા વિના
આત્મદશા કેમ આવે ?(૬૪૬)
(૬પ) લૌકિકદ્રષ્ટિ અને જ્ઞાનીની દ્રષ્ટિને પશ્ચિમ–પૂર્વ જેટલો તફાવત છે. જે જીવોએ પરિષહ
વેઠીને થોડા કાળ સુધી તે (જ્ઞાનીની) દ્રષ્ટિનું આરાધન કર્યું છે તે સર્વ દુઃખના ક્ષયરૂપ
નિર્વાણને પામ્યા છે, તેના ઉપાયને પામ્યા છે. (૮૧૦)
(૬૬) લૌકિક વિશેષતામાં કાંઈ સારભૂતતા નથી–એમ નિશ્ચય કરવામાં આવે તો માંડ
આજીવિકા જેટલું મળતું હોય તોપણ તૃપ્તિ રહે. માંડ આજીવિકા જેટલું મળતું ન હોય
તોપણ મુમુક્ષુ જીવ આર્ત્તધ્યાન ઘણું કરીને થવા ન દે. અથવા થયે તે પર વિશેષ ખેદ કરે.
(૭૦૬)
(૬૭) માંડમાંડ આજીવિકા ચાલતી હોય તોપણ મુમુક્ષુને તે ઘણું છે, કેમકે વિશેષનો કાંઈ અવશ્ય
ઉપયોગ નથી. (૭૦૬)
(૬૮) હે જીવ! તું ભ્રમા મા. તને હિત કહું છું, સુખ અંતરમાં છે, બહાર શોધવાથી મળશે નહીં.
(૧૦૮)
(૬૯) વીતરાગનો કહેલો પરમ શાંતરસમય ધર્મ પૂર્ણ સત્ય છે, એવો નિશ્ચય રાખવો. (પ૦પ)
(૭૦) હે સર્વોત્કૃષ્ટ સુખના હેતુભૂત સમ્યગ્દર્શન! તને અત્યંત ભક્તિથી નમસ્કાર હો.