Atmadharma magazine - Ank 290
(Year 25 - Vir Nirvana Samvat 2494, A.D. 1968).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 18 of 45

background image
માગશર ૨૪૯૪ : આત્મધર્મ : ૧૫
આત્માનો ધંધો.આત્માની ક્રિયા
આત્માને લાભનો ધંધો એટલે કે લાભનો વેપાર શું છે? ને
આત્માના હિતની ખરી ક્રિયા તથા તેનું સાધન શું છે તે અહીં
સુગમ શૈલીથી સમજાવ્યું છે.
હે જીવ! તું એમ વિચાર કે મારે મારા આત્માનો ધંધો કરવો છે, બહારનો
ધંધો કરવો નથી. બહારનો ધંધો આત્મામાં નથી. જેના વેપારથી એટલે કે જેમાં
ઉપયોગને જોડવાથી આત્માને આનંદનો લાભ થાય એવો વેપાર મારે કરવો છે.
બહારમાં ઉપયોગ ભમાવતાં તો અનંતકાળ વીત્યો પણ આનંદ ન મળ્‌યો, માટે હે
જીવ! હવે તારા ઉપયોગનો અંતરમાં જોડ. ભાઈ, તારી ચૈતન્યવસ્તુનો અપાર
મહિમા છે. અંતરમાં નજર કરીને તારી ચૈતન્યચીજને દેખ તો ખરો! અરે, પોતે
પોતાને ન દેખે–એ કેવી વાત! ચૈતન્યવસ્તુને જે નથી દેખતો તેણે આત્માને ખરેખર
માન્યો નથી.
શરીર વગેરે અજીવની સાથે આત્માને કર્તાકર્મપણું જે માને તેણે અજીવ
સાથે આત્માની એકતા માની એટલે કે આત્માને અજીવ માન્યો.
રાગાદિ વિકાર સાથે આત્માને કર્તાકર્મપણું જે માને તેણે આત્મા અને
આસ્રવને એક માન્યા; એટલે આત્માને અશુદ્ધ જ માન્યો.
આત્મામાં ક્રિયાશક્તિ છે એ ખરું, પણ તે શક્તિ એવી નથી કે જડની
ક્રિયાને કે રાગની ક્રિયાને કરે. એ ક્રિયાશક્તિ વડે તો આત્મા પોતાના
સ્વભાવભૂત કારકોને અનુસરતો થકો નિર્મળ ભાવરૂપે પરિણમે છે. તે
નિર્મળભાવ સાથે આત્માને એકતા છે એટલે તેમાં જ કર્તાકર્મપણું છે.
એવી જ રીતે કર્તા–કર્મની જેમ સાધનમાં પણ સમજવું. જડની ક્રિયાને જેણે
પોતાની પર્યાયનું સાધન માન્યું તેણે આત્માને જડથી ભિન્ન ન