chaitra 2494 : ātmadharma : 31
dhruvadhāmane avalambīne pariṇamatī paryāy te mokṣhakāraṇ chhe. mokṣhakāraṇ potānī
paryāyamān ja chhe.
shaktirūp mokṣha eṭale shuddhadravyasvabhāv to trikāḷ chhe; ne paryāyanī shuddhatā eṭale
vyakitarūp mokṣha–tenī ā vāt chhe. te vyaktirūp mokṣhanun kāraṇ aupashamikādi bhāv chhe, ane
shaktirūp mokṣha te pāriṇāmik bhāv chhe.
vastumān be ansh chhe–ek dhruv ansh, bījo utpād–vyayarūp ansh; ām dravya ne paryāy
bannerūp svatantra vastu chhe. paryāyaansh chhe te trikāḷ nathī, te palaṭato ansh chhe, ne dhruvaansh te
sthir ṭakato ansh chhe. ṭakanār ne pharanār, eṭale dravya ne paryāy, evā svarūpe vastunun
astitva chhe.
ātmāmān kriyā hoy?
hā; ātmānī paryāyamān mokṣhanī kriyā chhe, shuddhabhāvanārūp mokṣhakriyā te ja dharmanī
kriyā chhe, e sivāy bahāramān dharmanī kriyā nathī. shuddhabhāvanārūp pariṇati te ja dharmanī kriyā,
te ja mokṣhanun kāraṇ; temān rāg na āve. dhruv te sāmānya, paryāy te visheṣh, –em sāmānya
visheṣharūp vastune sābit karī chhe.
ā vāt ghaṇīvār pravachanamān āve chhe to kharī, ghaṇī vāt sāthe gambhīrapaṇe andar
badhun āvatun hoy chhe–paṇ sāmbhaḷanār tenī gambhīratāne pakaḍī lye to khyālamān āve. bākī
em ne em kahī devāthī to shrotāne mātra uparaṭapake sāmbhaḷīne dhāraṇā thaī jāy ane
andaranī gambhīratāno khyāl na āve. shrotā pote andar mahenat karīne gambhīratā pakaḍe tyāre
kharun rahasya lakṣhamān āve.
dhruvasvabhāvamān rāg ke bandhan nathī, eṭale rāgathī ke bandhanathī chhūṭavāpaṇun paṇ nathī;
e to sadā mukta ja chhe. ne avasthāmān je bandhan chhe tene ṭāḷīne muktadashā vyakta karavī, tenun
kāraṇ aupashamikādi bhāv chhe. paryāyanun kāraṇakāryapaṇun paryāyamān chhe, dravyamān nahi. –dravya ne
paryāy–banne chhe potāmān, paṇ bannenā svarūpamān kathañchit bhinnatā chhe.
dravya ne paryāy banne vastumān chhe. bemānthī ekane kāḍhī nāṅkhe to vastu siddha nahi thāy.
kārya to paryāyavaḍe thāy chhe; dhruvano svīkār paṇ paryāyavaḍe thāy chhe. paryāy kāḍhī nāṅkho to
dhruvanī pratīt karī koṇe? pratīt karanārī paryāy te mokṣhamārga chhe, dhruvamān mokṣhamārga na āve.
rāgādibhāvo te bandhanā kāraṇarūp kriyā chhe, ne shuddhaātmānī bhāvanā te mokṣhanā
kāraṇarūp kriyā chhe; āmān bandhanā kāraṇarūp kriyā te audayik–