: વૈશાખ : ર૪૯૪ “આત્મધર્મ” : ૧૭ :
લક્ષણ નથી. આવો રાગ વગરનો ઉપયોગ(શુદ્ધોપયોગ) ચોથા ગુણસ્થાને પણ
સમ્યગ્દ્રષ્ટિને હોય છે. જો ચોથા ગુણસ્થાને આવો શુદ્ધોપયોગ સર્વથા ન માને ને એકલા
શુભ–અશુભ ઉપયોગ જ હોવાનું માને તો તેને સમ્યગ્દર્શનભૂમિકાની ખબર નથી.
સ્વસન્મુખ ઉપયોગરૂપે શુદ્ધોપયોગ નિરંતર ભલે ન રહે, પણ સમ્યકત્વની ઉત્પત્તિના
કાળે તો સ્વાનુભૂતિમાં શુદ્ધોપયોગ જરૂર થાય છે, ને પછી ઉપયોગ બીજે જોડાય તે
વખતે પણ અનંતાનુબંધીના અભાવરૂપ શુદ્ધપરિણતિ તો સમ્યગ્દ્રષ્ટિને નિરંતર વર્તે જ
છે. તે શુદ્ધ પરિણતિનેય શુદ્ધોપયોગ પણ કહેવામાં આવે છે. રાગ સાથે ભેળસેળ
વગરનો જે નિર્મળ ઉપયોગ તે જ શુદ્ધઆત્માનું લક્ષણ છે; તે લક્ષણવડે આત્માનું પરમાર્થ
સ્વરૂપ ઓળખાય છે ને અનુભવમાં આવે છે.
કયો જીવ મહાવીરના બોધને પાત્ર અને
સમ્યક્દશાને પાત્ર છે?
તે સંબંધમાં શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી ર૩મા વર્ષે લખે છે કે–
૧. સત્પુરુષના ચરણનો ઈચ્છક,
ર. સદૈવ સૂક્ષ્મ બોધનો અભિલાષી,
૩. ગુણપર પ્રશસ્તભાવ રાખનાર,
૪.બ્રહ્મવૃત્તમાં પ્રીતિમાન,
પ. જ્યારે સ્વદોષ દેખે ત્યારે તેને છેદવાનો ઉપયોગ રાખનાર,
૬. ઉપયોગથી એક પળ પણ ભરનાર.
૭. એકાન્તવાસને વખાણનાર,
૮. તીર્થાદિ પ્રવાસનો ઉછરંગી,
૯. આહાર–વિહાર–નિહારનો નિયમી,
૧૦. પોતાની ગુરુતા દબાવનાર,
–એવો કોઈપણ પુરુષ તે મહાવીરના બોધને પાત્ર છે,
સમ્યક્દશાને પાત્ર છે. પહેલાં જેવું એક્કે નથી.
(શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર વર્ષ ર૩મું)