Atmadharma magazine - Ank 295
(Year 25 - Vir Nirvana Samvat 2494, A.D. 1968).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 25 of 45

background image
: ૨૨ : “આત્મધર્મ” : વૈશાખ : ર૪૯૪
ભેદજ્ઞાન તે જ મોક્ષનો ઉપાય છે
(સુરેન્દ્રનગર–વઢવાણ–જોરાવરનગરના પ્રવચનોમાંથી
વીર સં. ર૪૯૪ ચૈત્ર વદ ત્રીજ થી તેરસ)
(સમયસાર–કર્તાકર્મ અધિકાર શરૂઆતથી)
આત્મા દેહથી ભિન્ન, જ્ઞાનસ્વરૂપ વસ્તુ છે. સર્વજ્ઞ પરમાત્મા થયા તે ક્યાંથી
થયા? –આત્મામાં જ પૂર્ણ જ્ઞાનસ્વભાવ છે તેનું ભાન કરીને તેમાં લીનતા વડે આત્મા
પોતે સર્વજ્ઞ પરમાત્મા થાય છે. એવા સર્વજ્ઞ અનાદિકાળથી થતા આવે છે. વિદેહક્ષેત્રમાં
અત્યારે સીમંધર પરમાત્મા વગેરે સર્વજ્ઞ અરિહંત ભગવંતો બિરાજે છે. તેમનો
દિવ્યધ્વનિ ઝીલીને, સાક્ષાત્ સાંભળીને અને અનુભવીને, કુંદકુંદાચાર્યદેવે આ સમયસાર
શાસ્ત્ર રચ્યું છે. તેમાં આ કર્તાકર્મ અધિકાર દ્વારા અલૌકિક ભેદજ્ઞાન કરાવ્યું છે.
પોતાનું સ્વરૂપ ભૂલીને જીવ જ્ઞાનથી વિરુદ્ધ એવા શુભાશુભ પરભાવો સાથે તથા
દેહાદિ જડ સાથે કર્તાકર્મપણું માને છે. હું કર્તાને રાગ મારું કાર્ય, હું કર્તાને દેહની ક્રિયા
મારું કાર્ય–એમ અજ્ઞાનથી માનીને જીવ સંસારમાં રખડી રહ્યો છે. ચિદાનંદ સ્વરૂપ હું છું,
જ્ઞાન જ મારું કાર્ય છે, ને રાગાદિ પરભાવ મારાથી ભિન્ન છે–એમ બંનેનું ભેદજ્ઞાન
કરીને, રાગાદિ સાથે કર્તાકર્મપણાની મિથ્યાબુદ્ધિનો જેણે નાશ કર્યો અને રાગરહિત જ્ઞાન
ભાવરૂપ થયા, તથા કર્મનો નાશ કરીને મોક્ષપદ પામ્યા, એવા સિદ્ધાલયમાં બિરાજમાન
સિદ્ધભગવંતોને મંગળરૂપે યાદ કરીને નમસ્કાર કરીએ છીએ. –શા માટે? કે તેમની જેમ
પોતાના આત્મામાંથી પણ પરભાવો સાથે કર્તાકર્મપણાની બુદ્ધિરૂપ જે મિથ્યામદ, તેનો
નાશ કરવા માટે; જુઓ, આ સિદ્ધપદનો ઉપાય. જ્ઞાન અને રાગની એકતાબુદ્ધિ તે
અનંતાનુબંધી મદ છે, ને જ્ઞાન અને રાગના ભેદજ્ઞાન વડે તેનો નાશ થઈને
સમ્યગ્દર્શનાદિ પ્રગટે છે. તે મોક્ષનો માર્ગ છે, તે ધર્મ છે.
અનાદિની જે અજ્ઞાનપ્રવૃત્તિ છે તે ભેદજ્ઞાનવડે જ મટે છે, બીજો કોઈ તેનો ઉપાય
નથી. શુભરાગની ક્રિયા કરતાં–કરતાં અજ્ઞાન મટે એમ બનતું નથી. રાગની ક્રિયા