રૂપ છે.
પરિણમતાં અજ્ઞાનભાવપણે પરિણમે છે–તેનું નામ મિથ્યાત્વ છે. મોક્ષ તો જ્ઞાનના
આશ્રયે થાય છે, જ્ઞાનરૂપ શુદ્ધાત્માના અનુભવથી મોક્ષ થાય છે, તેને બદલે શુભવિકલ્પને
કરવાના અહંકારથી જે શુભને મોક્ષનું સાધન માને છે, તેને કહે છે કે અરે મૂઢ!
શુભરાગમાં એકત્વબુદ્ધિથી તારા જ્ઞાનજીવનની હિંસા થાય છે. રાગ સ્વયં બંધભાવ છે તે
મોક્ષનું કારણ કેમ હોય?
પોતાને આધીન ન હોવા છતાં, હું પરને જીવાડું એવી મિથ્યાબુદ્ધિમાં પોતાનું ભાવમરણ
થાય છે. અરે, પરને જીવાડવાની બુદ્ધિમાં પોતાનું મરણ થાય છે–ભાવપ્રાણ હણાય છે,
તેને અજ્ઞાની દેખતો નથી. તારા આત્માને તે ભાવમરણથી બચાવવા અને સાચું જીવન
પમાડવા હે જીવ! તું ભેદજ્ઞાન કર, ભેદજ્ઞાન વડે પરથી તારી ભિન્નતા જાણ. ભેદજ્ઞાન
વગર ભાવમરણ મટશે નહિ.
અનુસાર સામા જીવમાં નથી થતું; તારો કોઈ જીવને મારવાનો અભિપ્રાય હોય છતાં તે
બચી જાય છે, તારો બચાવવાનો અભિપ્રાય હોય છતાં તે મરી જાય છે; એ તો એના
પોતાના કારણે થાય છે, તારા કારણે થતું નથી; છતાં તું કર્તાપણું માને છે તે તારો
મિથ્યાભાવ છે; ને તે તારો મિથ્યાભાવ તને દુઃખનું કારણ છે. આ જીવ દુઃખમાં પીલાઈ
રહ્યો છે તેમાંથી છૂટવા માટેની વાત છે. જ્ઞાનભાવ વડે જીવ કર્મોથી છૂટે છે, અજ્ઞાનભાવ
વડે જીવ કર્મોથી બંધાય છે; એ સિવાય કોઈ બીજો તેને બાંધનાર કે છોડનાર નથી.