Atmadharma magazine - Ank 296 (Original language). Page: 6.

જેઠ : ૨૪૯૪ : આત્મધર્મ : ૩ :

ધર્મીનો ઉપયોગ રાગથી ભિન્ન છે એટલે તેને વિભાવ પરિણમન નથી, તે પોતાના
શુદ્ધસ્વરૂપનો અનુભવનશીલ થયો છે. રાગ અને ચેતના બંનેનું સ્વરૂપ ભિન્ન છે; તેના
ભિન્ન સ્વરૂપને જે નથી ઓળખતો ને એકમેક અનુભવે છે તે અશુદ્ધપરિણમનને લીધે
નવા કર્મોથી બંધાય છે. અને જ્યાં લક્ષણભેદ વડે ઉપયોગને રાગથી તદ્ન જુદો જાણ્યો

ત્યાં રાગ વગરના શુદ્ધભાવપણે જ પોતાને અનુભવે છે, તે સમ્યગ્દર્શન છે, તે
શુદ્ધપરિણતિ છે; અને શુદ્ધપરિણમનને લીધે તેને બંધન થતું નથી.

સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવ રાગાદિને પરજ્ઞેય જાણે છે; તે ઉપયોગને સ્વ જાણે છે, ને

રાગાદિને પર જાણે છે. રાગથી ભિન્ન જ્ઞાનચેતના પરિણમી, તે જ્ઞાનચેતનામાં ધર્મીને
અતીન્દ્રિય આનંદનો અનુભવ છે. તે અનુભવમાં શુભવિકલ્પનોય પ્રવેશ નથી. આવી
શુદ્ધપરિણતિ તે જ મોક્ષનું કારણ છે. મોક્ષનું કારણ બહારમાં બીજે ક્યાંય નથી. એ જ
રીતે બંધનું કારણ પણ બહારમાં બીજું કોઈ નથી, જીવની અશુદ્ધપરિણતિ જ બંધનું
કારણ છે.

ભાઈ! તારું સુખ ને તારો આનંદ તો તારામાં હોય કે બહાર? જેમ મીઠા

પાણીના દરિયામાં રહેતું માછલું તરસથી તરફડે ને બીજા પાસે પાણી માંગે–તે આશ્ચર્ય
છે! ભાઈ, તું પોતે પાણીમાં જ રહેલું છે...એ પાણી પી લેને! બીજે ક્યાં શોધે છે? તેમ
અજ્ઞાની સુખ અને ધર્મ બહારના સાધનમાં શોધે છે. પોતે જ આનંદના દરિયાથી
ભરપૂર છે, તેને ભૂલીને સુખ માટે બહારમાં ઝાંવા નાંખે છે, પણ માછલાના દ્રષ્ટાંતે
સન્તો તેને બોધ આપે છે કે ભાઈ! આનંદનો દરિયો તો તારામાં જ ભર્યો છે, તેમાં
ડુબકી મારીને એકાગ્ર થા....તો તને આનંદનો અનુભવ થશે. બહારમાં ક્યાંય તારો
આનંદ નથી. તારા અનંત ધર્મો તારામાં ભર્યા છે, તે બહારમાં ક્યાંય નથી; માટે બહાર
ન શોધ. તારામાં જ જો.

જેમ બહારની ચીજ જીવને ધર્મનું કારણ નથી, તેમ બહારની ચીજ જીવને બંધનું

કારણ પણ નથી. મન–વચન–કાયા, ચેતન–અચેતન બાહ્ય પદાર્થો તે બંધનાં કારણ નથી;
જો તે બંધના કારણ હોય તો તો રાગ વગરના જીવનેય બંધન થાય. બંધનું કારણ તો
ઉપયોગમાં રાગની ભેળસેળરૂપ અશુદ્ધપરિણતિ જ છે, બીજું કોઈ નહિ. ધર્મીજીવે
પોતાના ઉપયોગમાં વીતરાગી સ્વભાવને જ અપનાવ્યો છે, રાગને જુદો જાણ્યો છે,
એટલે ઉપયોગમાં તેેને હિંસા નથી, અશુદ્ધતા નથી; આવો જે શુદ્ધ ઉપયોગ તે જ મોક્ષનું
કારણ છે.

જ્યાં રાગ નથી ત્યાં બંધન કેવું? અને જ્યાં રાગ છે ત્યાં બંધનું બીજું કારણ

< Previous Page Next Page >